ترک منزل توسط زن و پس گرفتن جهیزیه

_{^{پاسخ – عواقب ترک منزل مشترک و نحوه استرداد جهیزیه}}

• یکی از تکالیفی که پس از وقوع عقد نکاح برای زن مقرر شده است، تکلیف زن به زندگی در منزل مرد است. بر اسا قانون مدنی، زن مکلف به تمکین عام و خاص از مرد بوده و ضمانت اجرای عدم تمکین سقوط حق نفقه ی زوجه و امکان ازدواج مجدد مرد، در صورت درخواست از دادگاه خواهد بود.
• لازم به ذکر است که ترک منزل توسط زن همیشه از مصادیق عدم تمکین بشمار نرفته و در مواردی قانون این اجاز را به زن داده است تا بدون رضایت یا اجازه ی شوهر منزل را ترک نماید بدون اینکه این عمل منجر به سقوط نفقه ی زن گردد.
• مواردی که زن قانونا اجازه دارد منزل را ترک نماید عبارتند از :

1- خوف ضرر بدنی، مال یا سرافتی زن در صورت زندگی با شوهر
2- دارا بودن حق سکونت زن
3- مناسب شأن زن نبودن منزل
4- انجام تکالیف واجب
5- خروج از منزل به منظور درمان بیماری

• بنابراین ترک کردن منزل بدون داشتن عذر موجه موجب می گردد تا زوجه ناشزه محسوب گردد و ضمانت اجرای ترک منزل ساقط شدن نفقه خواهد بود و مرد دیگر الزامی بابت پرداخت نفقه به زوجه نخواهد داشت. با این وجود در صورت وجود عذر موجه برای ترک منزل، زن می تواند با ارائه دادخواست تقاضای مسکن علی حده نموده و با رای دادگاه مرد را ملزم به تهیه مسکن جداگانه برای خود نماید و همچنان از او، نفقه دریافت کند.
• لازم به ذکر است که چنانچه حکم نشوز زن صادر گردد، شرط تنصیف اموال در هنگام طلاق که در عقدنامه آمده است اجرا نخواهد گردید.
• همچنین با اثبات عدم تمکین زوجه، مرد می تواند از دادگاه دادخواست اجازه ازدواج مجدد ارائه نماید و با صدور حکم دادگاه نسبت به ازدواج مجدد اقدام کند. 
• نکته ی قابل توجه در خصوص ترک منزل توسط زوجه این است که حتی اگر زوجه منزل را به دلیل غیر موجه ترک نماید، این امر مانع از حق دریافت مهریه ی او نخواهد بود.
• همچنین ترک منزل بدون اجازه و رضایت شوهر جرم نبوده و قابل مجازات نمی باشد.
• همینطور ذکر این نکته ضروری است که مرد نمی تواند زن را با زور و اجبار به زندگی و منزل مشترک بازگرداند و تنها ضمانت اجرای ترک منزل زوجه مواردی بود که در بالا به آن ها اشاره گرددید.

پاسخ به پرسش مطرح شده

در پاسخ به پرسشی که در خصوص ترک منزل توسط زن و پس گرفتن جهیزیه مطرح فرمودید باید گفت ضمانت اجرای ترک منزل بدون رضایت و اجازه ی شوهر سقوط حق نفقه خواهد بود با این حال شوهر شما نمی تواند مانع از بازگشت شما به منزل شود. به همین خاطر شما میتوانید برگردید منزل و اگر احیانا ایشان اجازه ورود به منزل به شما ندادند با پلیس تماس بگیرین و از گزارش پلیس به عنوان دلیلی برای شکایتتان استفاده کنید.
در رابطه با پس گرفتن جهیزیه باید گفت اگر سیاهه ای که در مورد لیست جهیزیه تهیه میشه رو داشته باشید میتوانید از همان برای استرداد جهیزیه استفاده کنید. لیست جهیزیه در صورتی که به امضای زوج و تعدادی از بستگان او رسیده باشد، می تواند به عنوان یک سند عادی در این دعوا مورد استناد شما قرار گیرد. در صورتی که چنین لیستی ندارید، یک یا دو شاهد که اطلاع از اقلام جهیزیه شما داشته باشند میتوانید معرفی کنید به این صورت که یک لیست از جهیزیه تهیه کنید و آن را به امضای دو شاهد برسانید.
بهتر است پیش از ارائه دادخواست استرداد جهیزیه اظهارنامه ای برای شوهر ارسال نمایید و در صورتی که ایشان به اظهارنامه پاسخی ندادند یا جهیزیه را مسترد نکردند، این اظهارنامه  را جزء مدارک ضمیمه دادخواست نمایید.
مرجع صالح برای رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه در صورتی که بهای جهیزیه تا بیست میلیون تومان باشد شورای حل اختلاف بوده و اگر بهای جهیزیه بالای بیست میلیون تومان باشد دادگاه خانواده صالح به رسیدگی می باشد. 
لازم به ذکر است که تقاضای استرداد جهیزیه ارتباطی با طلاق ندارد و زن می تواند هر زمان که بخواهد، چه قبل از طلاق چه بعد از آن، نسبت به استرداد جهیزیه اقدام نماید. همچنین در صورتی که مرد نسبت به تلف یا خراب کردن جهیزیه اقدام نماید، از لحاظ حقوقی ضامن جبران خسارت وارده به زن می باشد.
 

_{^{مواد قانونی قابل استناد - ترک منزل و استرداد جهیزیه}}

ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی
همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار میشود.

ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی
زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگرند.

ماده ۱۱۰۴ قانون مدنی
زوجین باید در تشیید مبانی خانواده و تربیت اولاد خود به یکدیگر معاضدت نمایند.

ماده ۱۱۰۵ قانون مدنی
در روابط زوجین ریاست خانواده از خصائص شوهر است.

ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی
در عقد دائم نفقه زن به عهده شوهر است.

ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی
نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.

ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی
هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی
نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح‌ یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.

ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی
در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (درصورت عدم پرداخت) تامین می گردد.

ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی
زن میتواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی
زن باید در منزلی که شوهر تعیین میکند سکنی نماید مگر آنکه اختیار تعیین منزل به زن داده شده باشد.

ماده ۱۱۱۵ قانون مدنی
اگر بودن زن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی و یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن میتواند مسکن علیحده اختیار کند‌ و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر‌عهده شوهر خواهد بود.

ماده ۱۱۱۶ قانون مدنی
در مورد ماده فوق مادام که محاکمه بین زوجین خاتمه نیافته محل سکنای زن به تراضی طرفین معین می‌شود و در صورت عدم ‌تراضی محکمه با جلب نظر اقربای نزدیک طرفین منزل زن را معین خواهد نمود و در صورتی که اقربایی نباشد خود محکمه محل مورد اطمینان را‌ معین خواهد کرد.

ماده ۱۱۱۸ قانون مدنی
زن مستقلا میتواند در دارائی خود هر تصرفی را که میخواهد بکند.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما : سرکار خانم داوودی