X
مشاوره با وکیل دادگستری- دادگران حامی

مشاوره حقوقی آنلاین

برای ارسال سوال یا درخواست از منوی سبز رنگ زیر ، وارد شوید.

برای مطالعه آرشیو سوالات حقوقی ، اینجا کلیک کنید.

تاریخ انتشار: جمعه 08 مهر 1401

 امکان ارث بردن برادر و خواهر با وجود همسر، دختر و مادر

میخواستم بدونم نحوه تقسیم ارث مرد متوفی بین همسر و تک فرزند دختر و مادر در قید حیات و برادرها و خواهرهای متوفی چگونه است ؟

 

امتیاز: Article Rating | تعداد بازدید: 56374

آیا با وجود همسر، دختر و مادر برای متوفی خواهر ها و برادر ها ارث می برند ؟

شرایط برای انتقال ارث از متوفی به افراد 

1- از متوفی مالی به جا مانده باشد.
2- باید بین متوفی و وارث رابطه ی خویشاوندی سببی یا نسبی وجود داشته باشد.
3- مورث فوت کرده باشد و وارث در هنگام مرگ او زنده باشد.
4- موانع انتقال ارث وجود نداشته باشد.

مواردی که مانع از انتقال ارث می شوند 

قتل : اگر شخصی مورث خود را به عمد بکشد از ارث او محروم می شود.
لعان : لعان به معنای لعنت کردن است و در اصطلاح فقهی بدین معناست که  اگر زن و مردی به یکدگر نسبت زنا دهند آن زن یا مرد برای همیشه بر یکدیگر حرام می شوند. لعان زن و شوهر از یکدیگر مانع ارث بردن آن ها از هم می شود. فرزندی هم که مورد نفی و لعان پدر خود واقع شده از او ارث نمی برد.
کفر : وارث کافر از مورث مسلمان ارث نمی برد.
ولد زنا (فرزند نامشروع) : فرزند نامشروع از پدر و مادر و اقوام آن ها ارث نمی برد.
همانگونه که بیان گردید، وجود رابطه ی خویشاوندی باعث ارث بردن می شود.

 

طبقات ارث مطابق ماده 862 قانون مدنی

طبقه اول : پدر و مادر، فرزندان و نوه ها و نتیجه ها
طبقه دوم: پدر بزرگ و مادربزرگ، برادر و خواهر و فرزندان آن ها
طبقه سوم : عمه ها، عموها، دایی ها، خاله ها و فرزندان آن ها

 

تقسیم ارث بین همسر، دختر ، مادر ، برادر و خواهر 

  • در رابطه با تقسیم ارث بین همسر، دختر، مادر، برادرها و خواهرها باید گفت همه ی خویشاوندان از متوفی ارث نمی برند و وجود خویشاوندان نزدیک تر، خویشاوندان دورتر را از ارث محروم می کند.
  • بنابراین، وجود وراث طبقه اول مانع ارث بری وراث طبقه دوم مانند خواهرها و برادرها می شود. خویشاوندی که موجب ارث بردن می شود شاما رابطه ی نسبی و سببی است.
  • رابطه ی نسبی همان رابطه ی خونی است که افراد با یکدیگر دارند و رابطه ی سببی رابطه ای است که به واسطه ی ازدواج و عقد نکاح سبب ارث بری می شود.
  • ارث به موجب رابطه ی زوجیت تنها در نکاح دائم وجود دارد و در نکاح موقت ارث ایجاد نمی شود. شرط توارث هم در نکاح موقت باطل می باشد.
  • میزان سهم همسر (زوجه) نیز بدین صورت است که اگر شوهر در زمان فوت هیچ فرزندی نداشته باشد، زن یک چهارم از اموال مرد را به ارث می ‌برد در غیر این صورت، یک هشتم از اموال مرد را به ارث خواهد برد.
  • نکته قابل توجه اینکه اگر مردی فوت کند و دو همسر داشته باشد، هر میزان که سهم الارث همسر باشد میان آن دو تقسیم خواهد گردید و اینگونه نیست که هر کدام بطور جدا سهم همسر متوفی را به خود اختصاص دهند.
  • در واقع باید گفت همسران دائمی متوفی یک سهم مشترک دارند. که اگر یکی از همسران متوفی فرزند داشته باشد اما همسر دیگر مرد فاقد فرزند باشد، همسری که فرزند ندارد نیز به علت وجود فرزندان همسر دیگر متوفی، نصف یک هشتم از اموال شوهرش را ارث خواهد برد. اگر مرد، زن خود را به صورت رجعی طلاق داده باشد و در زمان عده فوت کرده باشد، زن از اموال شوهر ارث می‌برد.
  • در صورتی که زن دارای فرزند باشد سهم الارث زوج یک چهارم و در صورتی که متوفی فاقد فرزند باشد زوج یک دوم از ترکه را به ارث می برد.
  • در صورتی که متوفی فرزندانی از یک جنس داشته باشد، خواه دختر یا پسر، ترکه میان آنها بالسویه تقسیم می گردد.
  • در حالتی که متوفی چندین فرزند داشت که برخی از آنها پسر و برخی دختر باشند، میزان سهم الارث پسر دو برابر دختر خواهد بود. 
  • سهم الارث مادر توفی بدین صورت است که اگر متوفی فرزند یا فرزندانی داشته باشد، سهم مادر یک ششم از کل ترکه است اما اگر متوفی فرزند یا فرزندانی نداشته باشد سهم مادر یک سوم از کل ترکه است.

 

پاسخ به پرسش مطرح شده

در پاسخ به پرسش شما باید گفت برادر و خواهر متوفی به دلیل اینکه در طبقه دوم خویشاوندان قرار می گیرند و به دلیل وجود خویشاوندان طبقه اول از متوفی ارث نمی برند. بنابراین در این مورد وراث متوفی همسر، مادر و یک دختر اس و سهم الارث آنان بدین گونه است:
1- زوجه یک هشتم به علت وجود فرزند متوفی
2- مادر به دلیل آنکه متوفی فرزند دارد یک ششم 
3- دختر یک دوم به فرض و مابقی را به قرابت ارث می برد.

فرض بر ها کسانی هستند که سهم معینی از دارایی و ترکه متوفی دارند و قرابت برها کسانی هستند که سهم معینی از ترکه ندارند و پس از تقسیم ارث میان فرض بر ها هر آنچه باقی مانده را به ارث می برند. اما گاهی افرادی هستند که این دو ویژگی را باهم دارند یعنی هم به فرض ارث می برند و هم به قرابت مانند دختر در مورد سوال.

 

 

مستندات قانونی - نحوه تقسیم ارث

ماده ۸۶۱ قانون مدنی
موجب ارث دو امر است: نسب و سبب.
ماده ۸۶۲ قانون مدنی
اشخاصی که به موجب نسب ارث میبرند سه طبقه‌اند:
۱) پدر و مادر و اولاد و اولاد اولاد.
۲) اجداد و برادر و خواهر و اولاد آنها.
۳) اعمام و عمات و اخوال و خالات و اولاد آنها.
ماده ۸۶۳ قانون مدنی
وارثین طبقه بعد وقتی ارث میبرند که از وارثین طبقه قبل کسی نباشد.
ماده ۸۶۴ قانون مدنی
از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث میبرند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد.
ماده ۸۶۵ قانون مدنی
اگر در شخص واحد موجبات متعدده ارث جمع شود به جهت تمام آن موجبات ارث میبرد مگر اینکه بعضی از آنها مانع دیگری باشد‌که در این صورت فقط از جهت عنوان مانع میبرد.
ماده ۸۶۶ قانون مدنی
در صورت نبودن وارث امر ترکه متوفی راجع به حاکم است.
ماده ۸۶۷ قانون مدنی
ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا میکند.
ماده ۸۶۸ قانون مدنی
مالکیت ورثه نسبت به ترکه متوفی مستقر نمی‌شود مگر پس از اداء حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق گرفته.
ماده ۸۶۹ قانون مدنی
حقوق و دیونی که به ترکه میت تعلق میگیرد و باید قبل از تقسیم آن اداء شود ازقرار ذیل است:
۱) قیمت کفن میت و حقوقی که متعلق است به اعیان ترکه مثل عینی که متعلق رهن است.
۲) دیون و واجبات مالی متوفی.
۳) وصایای میت تا ثلث ترکه بدون اجازه ورثه و زیاده بر ثلث با اجازه آنها.
ماده ۸۷۰ قانون مدنی
حقوق مزبوره در ماده قبل باید به ترتیبی که در ماده مزبوره مقرر است تادیه شود و مابقی اگر باشد بین وراث تقسیم گردد.
ماده ۸۷۱ قانون مدنی
هر گاه ورثه نسبت به اعیان ترکه معاملاتی نمایند مادام که دیون متوفی تادیه نشده است معاملات مزبوره نافذ نبوده و دیان میتوانند آن را بر هم زنند.
ماده ۸۷۲ قانون مدنی
اموال غایب مفقودالاثر تقسیم نمیشود مگر بعد از ثبوت فوت او یا انقضاء مدتیکه عادتاً چنین شخصی زنده نمیماند.
ماده ۸۷۳ قانون مدنی
اگر تاریخ فوت اشخاصی که از یکدیگر ارث میبرند مجهول و تقدم و تاخر هیچ یک معلوم نباشد اشخاص مزبور از یکدیگر ارث‌ نمیبرند مگر آنکه موت به سبب غرق یا هدم واقع شود که در این صورت از یکدیگر ارث میبرند.
ماده ۸۷۴ قانون مدنی
اگر اشخاصی که بین آنها توارث باشد بمیرند و تاریخ فوت یکی از آنها معلوم و دیگری از حیث تقدم و تاخر مجهول باشد فقط آن که ‌تاریخ فوتش مجهول است از آن دیگری ارث میبرد.
ماده ۸۷۵ قانون مدنی
شرط وراثت زنده بودن در حین فوت مورث است و اگر حملی باشد در صورتی ارث میبرد که نطفه او حین‌الموت منعقد بوده و زنده‌ هم متولد شود اگر چه فوراً پس از تولد بمیرد.
ماده ۸۷۶ قانون مدنی
با شک در حیات حین ولادت حکم وراثت نمیشود.
ماده ۸۷۷ قانون مدنی
در صورت اختلاف در زمان انعقاد نطفه امارات قانونی که برای اثبات نسب مقرر است رعایت خواهد شد.
ماده ۸۷۸ قانون مدنی
هر گاه در حین موت مورث حملی باشد که اگر قابل وراثت متولد شود مانع از ارث تمام یا بعضی از وراث دیگر میگردد تقسیم ارث به عمل نمیآید تا حال او معلوم شود و اگر حمل مانع از ارث هیچ یک از سایر وراث نباشد و آنها بخواهند ترکه را تقسیم کنند باید برای حمل حصه‌ای که‌ مساوی حصه دو پسر از همان طبقه باشد کنار گذارند و حصه هر یک از وراث مراعا است تا حال حمل معلوم شود.
ماده ۸۷۹ قانون مدنی
اگر بین وارث غایب مفقود الاثری باشد سهم او کنار گذارده میشود تا حال او معلوم شود در صورتی که محقق گردد قبل از مورث مرده ‌است حصه او به سایر وراث بر میگردد و الا به خود او یا به ورثه او میرسد.
ماده ۸۸۰ قانون مدنی
قتل از موانع ارث است بنابراین کسی که مورث خود را عمداً بکشد از ارث او ممنوع میشود اعم از اینکه قتل بالمباشره باشد یا‌ بالتسبیب و منفرداً باشد یا به شرکت دیگری.
ماده ۸۸۱ قانون مدنی
در صورتی که قتل عمدی مورث به حکم قانون یا برای دفاع باشد، مفاد ماده فوق مجری نخواهد بود.
ماده ۸۸۱ مکرر قانون مدنی
کافر از مسلم ارث نمی‌برد و اگر در بین ورثه متوفای کافری مسلم باشد وراث کافر ارث نمی‌برند اگرچه از لحاظ طبقه و درجه مقدم بر مسلم باشند.
ماده ۸۸۲ قانون مدنی
بعد از لعان زن و شوهر از یکدیگر ارث نمیبرند و همچنین فرزندی که به سبب انکار او لعان واقع شده از پدر و پدر از او ارث نمیبرد ‌لیکن فرزند مزبور از مادر و خویشان مادری خود و همچنین مادر و خویشان مادری از او ارث میبرند.
ماده ۸۸۳ قانون مدنی
هر گاه پدر بعد از لعان رجوع کند پسر از او ارث میبرد لیکن از ارحام پدر و همچنین پدر و ارحام پدری از پسر ارث نمیبرند.
ماده ۸۸۴ قانون مدنی
ولد الزنا از پدر و مادر و اقوام آنان ارث نمیبرد لیکن اگر حرمت رابطه که طفل ثمره آن است نسبت به یکی از ابوین ثابت و نسبت به دیگری به واسطه اکراه یا شبهه زنا نباشد طفل فقط از این طرف و اقوام او ارث میبرد و بالعکس.
ماده ۸۸۵ قانون مدنی
اولاد و اقوام کسانی که به موجب ماده ۸۸۰ از ارث ممنوع میشوند محروم از ارث نمیباشند بنابراین اولادی کسی که پدر خود را کشته ‌باشد از جد مقتول خود ارث میبرد اگر وارث نزدیکتری باعث حرمان آنان نشود.
ماده ۸۹۳ قانون مدنی
وراث بعضی به فرض بعضی به قرابت و بعضی گاه به فرض و گاهی به قرابت ارث میبرند.
ماده ۸۹۴ قانون مدنی
صاحبان فرض اشخاصی هستند که سهم آنان از ترکه معین است و صاحبه آن قرابت کسانی هستند که سهم آنها معین نیست.
ماده ۸۹۵ قانون مدنی
سهام معینه که فرض نامیده میشود عبارت است از نصف، ربع، ثمن، دو ثلث، ثلث و سدس ترکه.
ماده ۸۹۶ قانون مدنی
اشخاصی که به فرض ارث میبرند عبارتند از مادر و زوج و زوجه.
ماده ۸۹۷ قانون مدنی
اشخاصی که گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث میبرند عبارتند از پدر، دختر و دخترها، خواهر و خواهرهای ابی یا ابوینی و کلاله‌امی.
ماده ۸۹۸ قانون مدنی
وراث دیگر به غیر از مذکورین در دو ماده فوق فقط به قرابت ارث میبرند.
ماده ۸۹۹ قانون مدنی
فرض سه وارث نصف ترکه است:
۱) شوهر در صورت نبودن اولاد برای متوفاه اگر چه از شوهر دیگر باشد.
۲) دختر اگر فرزند منحصر باشد.
۳) خواهر ابوینی یا ابی تنها در صورتی که منحصر بفرد باشد.
ماده ۹۰۰ قانون مدنی
فرض دو وارث ربع ترکه است:
۱) شوهر در صورت فوت زن با داشتن اولاد.
۲) زوجه یا زوجه‌ها در صورت فوت شوهر بدون اولاد.
ماده ۹۰۱ قانون مدنی
ثمن فریضه زوجه یا زوجه‌ها است در صورت فوت شوهر با داشتن اولاد.
ماده ۹۰۲ قانون مدنی
فرض دو وارث دو ثلث ترکه است:
۱) دو دختر و بیشتر در صورت نبودن اولاد ذکور.
۲) دو خواهر و بیشتر ابوینی یا ابی تنها با نبودن برادر.
ماده ۹۰۳ قانون مدنی
فرض دو وارث ثلث ترکه است:
۱) مادر متوفی در صورتی که میت اولاد و اخوه نداشته باشد.
۲) کلاله امی در صورتی که بیش از یکی باشد.
ماده ۹۰۴ قانون مدنی
فرض سه وارث سدس ترکه است پدر و مادر و کلاله امی اگر تنها باشد.
ماده ۹۰۵ قانون مدنی
از ترکه میت هر صاحب فرض حصه خود را میبرد و بقیه به صاحب آن قرابت میرسد و اگر صاحب قرابتی در آن طبقه مساوی با صاحب‌ فرض در درجه نباشد باقی به صاحب فرض رد میشود مگر در مورد زوج و زوجه که به آنها رد نمیشود لیکن اگر برای متوفی وارث به غیر از زوج‌ نباشد زائد از فریضه به او رد میشود.
ماده ۹۰۶ قانون مدنی
اگر برای متوفی اولاد یا اولاد اولاد از هر درجه که باشند موجود نباشد هر یک از ابوین در صورت انفراد تمام ارث را میبرد و اگر پدر و‌مادر میت هر دو زنده باشند مادر یک ثلث و پدر دو ثلث میبرد لیکن اگر مادر حاجب داشته باشد سدس از‌ترکه متعلق به مادر و بقیه مال پدر است.
ماده ۹۰۷ قانون مدنی
اگر متوفی ابوین نداشته و یک یا چند نفر اولاد داشته باشد ترکه به طریق ذیل تقسیم میشود:
‌اگر فرزند منحصر به یکی باشد خواه پسر خواه دختر تمام ترکه به او میرسد.
‌اگر اولاد متعدد باشند ولی تمام پسر یا تمام دختر ترکه بین آنها بالسویه تقسیم میشود.
‌اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آنها پسر و بعضی دختر پسر دو برابر دختر میبرد.
ماده ۹۰۸ قانون مدنی
هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با یک دختر فرض هر یک از پدر و مادر سدس ترکه و فرض دختر نصف آن‌ خواهد بود و مابقی باید بین تمام وراث به نسبت فرض آنها تقسیم شود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که در این صورت مادر از مابقی چیزی ‌نمیبرد.
ماده ۹۰۹ قانون مدنی
هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند یا چند دختر فرض تمام دخترها دو ثلث ترکه خواهد بود که بالسویه بین آنها ‌تقسیم میشود و فرض هر یک از پدر و مادر یک سدس و مابقی اگر باشد بین تمام ورثه به نسبت فرض آنها تقسیم میشود مگر اینکه مادر حاجب ‌داشته باشد در این صورت مادر از باقی چیزی نمیبرد.
ماده ۹۱۰ قانون مدنی
هر گاه میت اولاد داشته باشد گرچه یک نفر اولاد اولاد او ارث نمیبرند.
ماده ۹۱۱ قانون مدنی
هر گاه میت اولادی بلاواسطه نداشته باشد اولاد اولاد او قائم مقام اولاد بوده و بدین طریق جزو وارث طبقه اول محسوب و با هر یک ‌از ابوین که زنده باشد ارث میبرد.
‌تقسیم ارث بین اولاد اولاد بر حسب نسل به عمل میآید یعنی هر نسل حصه کسی را میبرد که به توسط او به میت میرسد بنابراین اولاد پسر دو برابر ‌اولاد دختر میبرند.
در تقسیم بین افراد یک نسل پسر دو برابر دختر میبرد.
ماده ۹۱۲ قانون مدنی
اولاد اولاد تا هر چه که پائین بروند به طریق مذکور در ماده فوق ارث میبرند با رعایت اینکه اقرب به میت ابعد را محروم میکند.
ماده ۹۱۳ قانون مدنی
در تمام صور مذکوره در این مبحث هر یک از زوجین که زنده باشد فرض خود را میبرد و این فرض عبارت است از نصف ترکه برای ‌زوج و ربع آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد نداشته باشد و از ربع ترکه برای زوج و ثمن آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد داشته باشد و مابقی ترکه بر طبق مقررات مواد قبل مابین سایر وراث تقسیم میشود.
ماده ۹۱۴ قانون مدنی
اگر به واسطه بودن چندین نفر صاحبه آن فرض ترکه میت کفایت نصیب تمام آنها را نکند نقص بر بنت و بنتین وارد میشود و اگر پس از‌ موضوع کردن نصیب صاحبه آن فرض زیادتی باشد و وارثی نباشد که زیاده را به عنوان قرابت ببرد این زیاده بین صاحبه آن فرض بر طبق مقررات مواد فوق تقسیم میشود لیکن زوج و زوجه مطلقاً و مادر اگر حاجب داشته باشد از زیادی چیزی نمیبرد.
ماده ۹۱۵ قانون مدنی
انگشتری که میت معمولاً استعمال میکرده و همچنین قرآن و رختهای شخصی وشمشیر او به پسر بزرگ او میرسد بدون اینکه از ‌حصه او از این حیث چیزی کسر شود مشروط بر اینکه ترکه میت منحصر به این اموال نباشد.

 

 

جهت ارتباط با وکیل متخصص دعاوی ارث کلیک کنید  - 88019243

 

ثبت امتیاز
نظرات

جمعه, 11 شهریور,1401

علی

#سلام خواهر من فرزندی نداشت که فوت شده است ولی همسرش زنده است ایا به من که برادرش هستم سهمی از ارث میرسد؟

ارسال نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

رزرو وقت مشاوره حقوقی با وکیل

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از دفتر وکیل مسعود محمدی و دفتر وکالت دادگران حامی و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره حقوقی حضوری و مشاوره حقوقی تلفنی، کلیک کنید.