امکان گرفتن مهریه توسط پدر و مادر زن - زوجه

_{^{پاسخ – آیا پدر و مادر زن می توانند مهریه را مطالبه کرده و بگیرند ؟}}

• مهریه یا صداق تعهد مالی است که شوهر به هنگام وقوع عقد ازدواج پرداخت آن را به همسر خود بر عهده می‌گیرد و مکلف است بلافاصله پس از امضای قرارداد ازدواج هر لحظه که زن مطالبه کند، آن را بپردازد.
• مطابق ماده 1082 قانون مدنی به مجرد عقد نکاح زن مالک مهر می شود و می تواند هر نوع تصرفی را که بخواهد در آن بنماید.
• بنابراین مهریه بعد از عقد نکاح به مالکیت زن درمیآید و زن می تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه نموده و نشوز و عدم تمکین او تاثیری در دریافت مهریه ندارد.
• میزان مهریه زن در صورتی که طرفین از یکدیگر طلاق نگیرند، چه زوجه باکره باشد چه نباشد، تمام مبلغ مهریه ی مشخص شده در سند نکاحیه می باشد.
• اما در صورتی که زوجین بخواهند از یکدیگر طلاق بگیرند، اگر زوجه باکره باشد میزان مهریه نصف مقدار تعیین شده خواهد بود و اگر باکره نباشد، تمام آن می باشد.
• لازم به ذکر است که در صورت فسخ نکاح پیش از نزدیکی، زن حق مهریه ندارد.
• پس از عقد نکاح زوجه مالک مهریه شده و می تواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه نماید. بنابراین دریافت مهریه توسط زن نیاز به تحقق طلاق ندارد و زوجه ی ناشزه نیز می تواند مهریه خود را مطالبه نماید.
• برای دریافت مهریه دو مرجع وجود دارد. دادگاه خانواده و اجرای ثبت اسناد رسمی.
• نکته حائز اهمیت در این است که به موجب مطابق بخشنامه رئیس قوه قضاییه برای وصول مهریه لازم است که ابتدا زن به دفتری که ازدواج در آن واقع یا در آنجا ثبت شده مراجعه کند و حق مراجعه مستقیم را به دادگاه ندارد. بنابراین زوجه باید از طریق اجرای ثبت اسناد رسمی مهریه خود را مطالبه کند.
• پس از مراجعه زوجه و مطالبه مهریه و بعد از اینکه سر دفتر بررسی های لازم را انجام نمود، اخطاریه ای برای مرد ارسال می گردد و به زوج ده روز فرصت داده می شود تا نسبت به پرداخت مهریه اقدام نماید.
• در رابطه با امکان گرفتن مهریه توسط پدر و مادر زوجه پس از فوت او باید گفت از آنجایی که مهریه از حقوق مالی و دارایی زوجه محسوب می گردد وراث وی می توانند مهریه را از زوج مطالبه نمایند. در این صورت مهریه بر طبق قانون بین وراث به نسبت سهم الارثشان تقسیم می گردد. این مسئله بدین معناست که خود زوج نیز به علت وارث بودن از مهریه ارث می برد و به میزانی که سهم الارث اوست، از عهده اش خارج می گردد. 
• لازم به ذکر است که وراث در دو صورت نمی توانند مهریه را از شوهر دریافت دارند:

1- زوجه مهریه را در زمان حیاتش بخشیده باشد.
2- زوجه مهریه را در زمان حیاتش دریافت نموده باشد.

پاسخ به پرسش مطرح شده

در پاسخ به پرسشی که طرح نمودید باید گفت مهریه به ارث می رسد و پدر و مادر زن (زوجه) هر کدام یک ششم از آن را به ارث می برند و راهی برای جلوگیری کردن از این مسئله وجود ندارد.

به طور کلی قاعده این است که حق مالی هم مانند خود مال به ارث می رسد. و از نظر تشریفات هیچ فرقی بین مطالبه مهریه توسط خود زن یا ورثه او وجود ندارد. لازم به ذکر است یک چهارم از مهریه هم به خود زوج تعلق می گیرد که البته به واسطه مالکیت بدهی (مالکیت ما فی الذمه) از عهده زوج ساقط می شود.

_{^{مستندات قانونی در خصوص مطالبه مهریه زوجه توسط پدر و مادرش}}

ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی
هر چیزی را که مالیت داشته و قابل تملک نیز باشد میتوان مهر قرار داد.
ماده ۱۰۷۹ قانون مدنی
مهر باید بین طرفین تا حدی که رفع جهالت آن ها بشود معلوم باشد.
ماده ۱۰۸۰ قانون مدنی
تعیین مقدار مهر منوط به تراضی طرفین است.
ماده ۱۰۸۱ قانون مدنی
اگر در عقد نکاح شرط شود که در صورت عدم تادیه مهر در مدت معین نکاح باطل خواهد بود نکاح و مهر صحیح ولی شرط باطل‌ است.
ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی
به مجرد عقد زن مالک مهر میشود و میتواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.
تبصره (الحاقی ۱۳۷۶/۴/۲۹) - چنانچه مهریه وجه رایج باشد متناسب با تغییر شاخص قیمت سالانه زمان تادیه نسبت به سال اجرای عقد که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و پرداخت خواهد شد مگر اینکه زوجین در حین اجرای عقد به نحو دیگری تراضی کرده باشند.
آیین‌نامه اجرایی این قانون حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ تصویب توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با همکاری وزارت دادگستری و وزارت امور اقتصادی و دارائی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
ماده ۱۰۸۳ قانون مدنی
برای تادیه تمام و یا قسمتی از مهر میتوان مدت یا اقساطی قرار داد.
ماده ۱۰۸۴ قانون مدنی
هر گاه مهر عین معین باشد و معلوم گردد قبل از عقد معیوب بوده و یا بعد از عقد و قبل از تسلیم معیوب و یا تلف شود شوهر ضامن ‌عیب و تلف است.
ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی
زن میتواند تا مهر به او تسلیم نشده از ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع ‌مسقط حق نفقه نخواهد بود.
ماده ۱۰۸۶ قانون مدنی
اگر زن قبل از اخذ مهر به اختیار خود به ایفاء وظائفی که در مقابل شوهر دارد قیام نمود دیگر نمیتواند از حکم ماده قبل استفاده کند ‌معذلک حقی که برای مطالبه مهر دارد ساقط نخواهد شد.
ماده ۱۰۸۷ قانون مدنی
اگر در نکاح دائم مهر ذکر نشده یا عدم مهر شرط شده باشد نکاح صحیح است و طرفین میتوانند بعد از عقد مهر را به تراضی معین‌ کنند و اگر قبل از تراضی بر مهر معین بین آن ها نزدیکی واقع شود زوجه مستحق مهرالمثل خواهد بود.
ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی
در مورد ماده قبل اگر یکی از زوجین قبل از تعیین مهر و قبل از نزدیکی بمیرد زن مستحق هیچگونه مهری نیست.
ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی
ممکن است اختیار تعیین مهر به شوهر یا شخص ثالثی داده شود در این صورت شوهر یا شخص ثالث میتواند مهر را هر قدر بخواهد ‌معین کند.
ماده ۱۰۹۰ قانون مدنی
اگر اختیار تعیین مهر بزن داده شود زن نمی تواند بیشتر از مهرالمثل معین نماید.
ماده ۱۰۹۱ قانون مدنی
برای تعیین مهرالمثل باید حال زن از حیث شرافت خانوادگی و سایر صفات و وضعیت او نسبت به اماثل و اقران و اقارب و همچنین‌ معمول محل و غیره در نظر گرفته شود.
ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی
هر گاه شوهر قبل از نزدیکی زن خود را طلاق دهد زن مستحق نصف مهر خواهد بود و اگر شوهر بیش از نصف مهر را قبلا داده باشد‌ حق دارد مازاد از نصف را عیناً یا مثلا یا قیمتا استرداد کند.
ماده ۱۰۹۳ قانون مدنی
هر گاه مهر در عقد ذکر نشده باشد و شوهر قبل از نزدیکی و تعیین مهر زن خود را طلاق دهد زن مستحق مهرالمتعه است و اگر بعد از ‌آن طلاق دهد مستحق مهرالمثل خواهد بود.
ماده ۱۰۹۴ قانون مدنی
برای تعیین مهرالمتعه حال مرد از حیث غنا و فقر ملاحظه میشود.
ماده ۱۰۹۵ قانون مدنی
در نکاح منقطع عدم مهر در عقد موجب بطلان است.
ماده ۱۰۹۶ قانون مدنی
در نکاح منقطع موت زن در اثناء مدت موجب سقوط مهر نمی شود و همچنین است اگر شوهر تا آخر مدت با او نزدیکی نکند.
ماده ۱۰۹۷ قانون مدنی
در نکاح منقطع هرگاه شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهریه را بدهد.
ماده ۱۰۹۸ قانون مدنی
در صورتی که عقد نکاح اعم از دائم یا منقطع باطل بوده و نزدیکی واقع نشده زن حق مهر ندارد و اگر مهر را گرفته شوهر می‌ تواند آن را ‌استرداد نماید.
ماده ۱۰۹۹ قانون مدنی
در صورت جهل زن به فساد نکاح و وقوع نزدیکی زن مستحق مهرالمثل است.
ماده ۱۱۰۰ قانون مدنی
در صورتی مهرالمسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا ملک غیر باشد در صورت اول و دوم زن مستحق مهرالمثل خواهد ‌بود و در صورت سوم مستحق مثل یا قیمت آن خواهد بود مگر اینکه صاحب مال اجازه نماید.
ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی
هر گاه عقد نکاح قبل از نزدیکی به جهتی فسخ شود زن حق مهر ندارد مگر در صورتی که موجب فسخ عنن باشد که در این صورت با‌ وجود فسخ نکاح زن مستحق نصف مهر است.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما : سرکار خانم داوودی