ضمانت اجراها و عواقب صدور چک بلامحل

تعریف صدور چک بلامحل

چک سندی ست که به موجب ان صادرکننده متعهد به پرداخت وجهی از حساب موجود خود در بانک در موعد مشخص می شود. چنانچه صادر کننده چک را در وجه شخصی صادر کند اما چک قابل وصول در سررسید معین شده نباشد – خواه به جهت فقدان محل در حساب صادر کننده خواه به علل دیگری که وجه چک را غیر قابل پرداخت می کند - می توان صادر کننده را با حصول شرایطی به صدور چک بلا محل محکوم کرد.

مصادیق صدور چک بلامحل

مواردی که می تواند موجب تعقیب کیفری صادر کننده چک به جهت صدور چک بلامحل شود:

• دارا نبودن وجه نقد یا عدم کفایت ان در تاریخ مندرج در چک خواه در زمان صدور یا پس از ان در زمان پرداخت
• دستور عدم پراخت وجه چک به بانک بدون وجه قانونی مثلا صادر کننده با اعلام سرقت به بانک دستور عدم پرداخت دهد اما در حقیقت دارنده به موجب طلب چک را در اختیار داشته باشد و نه سرقت
• چنانچه صادر کننده چک را به گونه ای تنظیم کند که منجر به عدم پرداخت چک شود.مثلا در صورت عدم مطابقت امضای مندرج در چک با امضای اعلامی به بانک و یا در صورتی که صادر کننده مندرجات چک را به گونه ای تنظیم کرده باشد که باهم اختلاف داشته باشد.
• صادر کننده با اگاهی از مسدود بودن حساب اقدام به صدور چک کند.

شرایط تحقق صدور چک بلامحل

صدور چک بلامحل از جرایم تعزیری ست که قانون صدور چک اصلاحی سال 1382 به ان پرداخته است. این جرم از جرایم قابل گذشت است به این معنا که با عدم شکایت دارنده ی چک قابل تعقیب کیفری نیست و همچنین اگر دارنده پس از تعقیب کیفری رضایت دهد تعقیب یا اجرای مجازات متوقف می شود.

قانون گذار شرایط تحقق جرم صدورچک بلا محل را به شرح ذیل تعیین کرده است:

• چک باید عادی باشد و چک های مسافرتی و تضمینی شامل این جرم نمی شود.
• چک نباید به عنوان تضمین در اختیار دارنده قرار گرفته باشد بلکه به منظور برای پرداخت بدهی صادر شده باشد.
•  چک نباید سفید امضا باشد.
• چک باید تاریخ داشته باشد وچک بدون تاریخ همچنین چک های وعده دار قابلیت پیگرد کیفری ندارد.
• وصول وجه چک نباید مشروط به شرطی شده باشد. چه در متن چک این شرط مکتوب باشد چه به طریقی دیگر مشروط بودن ان اثبات شود، چک قابل تعقیب کیفری نخواهد بود.
• دارنده می بایست ظرف مهلت 6 ماه از تاریخ چک گواهی عدم پرداخت اخذ کند و همچنین ظرف 6 ماه از تاریخ گواهی به تعقیب کیفری صادر کننده اقدام کند.در صورت عدم رعایت مهلت های مذکور صادر کننده قابل تعقیب کیفری نیست.

مجازات صدور چک بلا محل

مطابق ماده ۷ قانون صدور چک اصلاحی سال ۸۲ مجازات چک بلامحل حبس است که به نسبت مبلغ ان تعیین می شود :

• چنانچه مبلغ مندرج در متن چک کمتر از ۱۰ میلیون ریال باشد، به حبس تا حداکثر ۶ ماه محکوم خواهد شد.
• چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال باشد، از ۶ ماه تا یک سال حبس محکوم خواهد شد.
• چنانچه مبلغ مندرج در متن چک از ۵۰ میلیون ریال بیشتر باشد، به حبس از یک سال تا ۲ سال و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت ۲ سال محکوم خواهد داشت. همچنین ماده ۱۰ قانون چک اعلام می دارد که هر کسی با علم به بسته بودن حساب بانکی خود، چک صادر نماید به حداکثر مجازات مندرج در ماده (۷) محکوم می شود.

:مطالب مرتبط با چک بلا محل

1 - شرایط شکایت کیفری چک

2- آنچه باید درباره سرقت و انتقال چک بدانیم

3- وکیل برای مطالبه وجه چک و توقیف اموال

4- مطالبه وجه چک و توقیف اموال، رای و دادخواست