اشتغال اتباع بیگانه
با وجود اینکه ایران شرایط آسانی برای مهاجرت کارگران به کشور خود فراهم نکرده است اما حضور کارگران مهاجر کشور همسایه که تعداد قابل توجهی نیز از لحاظ تعداد هستند باعث بروز مشکلات عدیده ای در بحث اشتغال جوانان ایرانی گردیده کارگران مهاجری که بدون اخذ ویزای کار و از مبادی غیر قانونی وارد کشور می شوند و عملکرد ضعیف دستگاه های نظارتی و اصرار کارفرما برای استفاده از این کارگران موجب خسارتهایی جبران ناپذیری گشته است.
|
بازدید: 35502
|
امتیاز:
اشتغال اتباع بیگانه
با وجود اینکه ایران شرایط آسانی برای مهاجرت کارگران به کشور خود فراهم نکرده است اما حضور کارگران مهاجر کشور همسایه که تعداد قابل توجهی نیز از لحاظ تعداد هستند باعث بروز مشکلات عدیده ای در بحث اشتغال جوانان ایرانی گردیده کارگران مهاجری که بدون اخذ ویزای کار و از مبادی غیر قانونی وارد کشور می شوند و عملکرد ضعیف دستگاه های نظارتی و اصرار کارفرما برای استفاده از این کارگران موجب خسارتهایی جبران ناپذیری گشته است.
ضوابط اشتغال اتباع بیگانه
برخی کشورها به دلیل کمبود نیروی انسانی، شرایط آسانی را برای مهاجرت کارگران به کشور خود فراهم می کنند اما بدون شک، کشور ما در زمره این دسته از کشورها نیست. برخی از پیمانکاران و کافرمایان کارگران افغان را به کارگران ایرانی ترجیح میدهند، منافع استفاده از کارگران افغانی (خارجی) برای این کارفرمایان به اندازهای است که حاضرند دردسرهای پنهان کردن کارگران غیرقانونی خود و پرداخت جریمه را تحمل کنند اما استفاده از این کارگران غیرقانونی را کنار نگذارند. البته به کار گیری فقط این دسته از کارگران برای کارفرمایان ایرانی صرفه اقتصادی دارد و کارگران کشورهای دیگر یا راهی به ایران ندارند یا اصولا از لحاظ صرفه اقتصادی مقرون به صرفه نیستند.
مشکلات اشتغال اتباع بیگانه
برای محدود کردن حضور بیگانگان در بازار اشتغال ایران دلایل زیادی وجود دارد. اشتغال غیرمجاز اتباع بیگانه مقیم ایران یکی از علل بالا بودن نرخ بیکاری در کشور است زیرا هزاران فرصت شغلی جوانان این کشور را از بین برده است. نیروهای کار خارجی همچنین سبب کاهش ضریب امنیت شغلی در بازار کار کشور، نبود بهداشت روانی برای نیروی کار ایرانی، تغییر فرهنگ کار و اشتغال، کاهش درآمد ناخالص ملی از طریق انتقال ارز و کسب رایگان مهارت در صنایع میشوند. البته امروز که در سال 98 بسر میبریم شرایط بد اقتصادی و تحریم ها و ارزش پایین پول ملی وبالا رفتن ارزش پول افغانستان باعث شده شرایط کاری برای کارگران افغان نیز بسیار سخت تر از قبل باشد.
شرایط کار بیگانگان
اتباع بیگانه در ایران برای اشتغال باید دارای روادید ورود با حق کار مشخص و پروانه کار مطابق قوانین و آیین نامه های مربوط باشند.از نظر وزارت کار، کمبود متخصص ایرانی دارای تحصیلات و تخصص مشابه، اطلاعات و تخصص کافی برای اشتغال به کار مورد نظر و آموزش و جایگزینی بعدی افراد ایرانی از جمله شرایط صدور پروانه کار است. در این میان اتباع بیگانه ای که منحصرا در خدمت ماموریت های دیپلماتیک و کنسولی هستند با تایید وزارت خارجه، کارکنان و کارشناسان سازمان ملل متحد و سازمان های وابسته به آنها با تایید وزارت امور خارجه، خبرنگاران خبرگزاری ها و مطبوعات خارجی به شرط معامله متقابل و تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از داشتن روادید ورود با حق کار مشخص و پروانه کار برخوردار هستند.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی میتواند نسبت به صدور، تمدید و تجدید پروانه کار تبعه بیگانه ای که حد اقل 10 سال مداوم در ایران اقامت داشته باشد، تبعه بیگانه ای که دارای همسر ایرانی باشد و مهاجران کشورهای بیگانه، خصوصا کشورهای اسلامی و پناهندگان سیاسی به شرط داشتن کارت معتبر یا پناهندگی و پس از موافقت کتبی وزارتخانه های کشور و امور خارجه بدون نیاز به نظر هیات فنی اشتغال، حسب مورد راسا اقدام کند.
مجازات استفاده از کارگران بیگانه
یکی از دلایل حضور گسترده کارگران غیرقانونی، حمایت کارفرمایان از این کارگران است. گویا مجازاتهای فعلی نمیتواند صاحبان مشاغل را از استفاده از کارگر خارجی منصرف کند. دلیل دیگر، ناآشنایی کارفرمایان با مجازاتهای این عمل غیرقانونی است. استخدام اتباع بیگانه بدون مجوز قانونی ممنوع است و کارفرمایان کارگاه هایی که اتباع خارجی بدون پروانه کار را به استخدام درآورند بابت اشتغال غیرمجاز هر کارگر خارجی معادل 10 برابر حداقل دستمزد روزانه جریمه میشوند.
کارفرمایان همچنین پس از ابلاغ برگ جریمه نسبت به اشتغال اتباع بیگانه فاقد پروانه باید با آنان تسویه حساب و آنان را اخراج کنند. کارفرمایان خاطی با توجه به شرایط و امکانات و مراتب جرم به مجازات حبس از 91 روز تا 180 روز محکوم خواهند شد. وزارت کار نیز ضمن اعلام مراتب به مراجع قضایی میتواند در صورت تخلف اتباع بیگانه، تقاضای اخراج یا ممنوعیت ورود آنان به کشور را درخواست کند.
باید توجه داشت بسیاری از پروژه های دولت در بخش راهسازی و مشاغل سخت با اشتغال اتباع بیگانه میسر شده است. بنابراین تا زمانی که خود دولت در این امور نیاز به خدمات اتباع خارجی دارد، امکان اجرای دقیق مقررات حقوق کار در مورد اتباع بیگانه مقدور نیست.
با توجه به مراتب فوق مشخص میشود که مشکل اشتغال و به ویژه اشتغال غیرمجاز اتباع بیگانه در ایران ناشی از کمبود مقررات قانونی در برخورد با این پدیده نیست بلکه مشکل، ناشی از ضعف در اجرای این مقررات یا عدم اجرای این مقررات و بی اطلاعی اغلب کارفرمایان از قانون کار کشور و پیامدهای شخصی و اجتماعی بهکارگیری کارگر خارجی غیرمجاز همچنین سوءاستفاده برخی از کارفرمایان از کارگران خارجی به دلیل عدم تعلق حقوق و مزایای قانونی به این کارگران است.