X

 شروط عقد نامه ازدواج، شروط ضمن عقد نکاح

شروط عقد نامه ازدواج، شروط ضمن عقد نکاح

شروط ضمن عقد در واقع امکانی است که قانونگذار در اختیار افراد قرار داده که عقد و قرارداد مورد نظر را به میل، خواسته و انتظارات خود نزدیک نمایند.بر اساس قانون مدنی ایران، ازدواج یک عقد لازم الاجرا است که در پی آن هر یک از زن و مرد قهراً شروط و تعهداتی را متحمل می‌شوند و در عین حال از حقوقی هم برخوردار هستند.شرایط عقد نکاح یا جزء اقتضای ذات عقد هستند که غیر قابل خدشه و عدول محسوب می شوند یا جزء شرایط قانونی هستند که گاهی می شود بر خلاف آن توافق نمود یا جزء شرایط ضمن عقد که در صورت مباح، قانونی و مشروع بودن می توان ضمن عقد جهت تکمیل و غنا عقد درج نمود که در این میان جایگاه شروط ضمن عقد نیز قابل توجه است. از این جهت که میتوان با اعمال و استفاده به جا از این امکان حقوقی که در انحصار مرد بوده است را در جهت تساوی حقوق به زن هم داد.

  |  
بازدید: 372251
  |  
امتیاز: Article Rating

 

چند نکته در خصوص شروط ضمن عقد نکاح

  • از سال 1360 به بعد در سند ازدواج، شروطی به عنوان «شرط ضمن‌العقد» پیش‌بینی شد که سردفتر مكلف است قبل از اجرای صیغه عقد آنها را برای زوجین قرائت و در صورت ضرورت مفهومشان را برای آنها بیان کند تا طرفین با آگاهی كامل ذیل شروط مورد قبول خود را امضا کنند.
  •  زوجین می‌توانند طبق ماده 1119 قانون مدنی ایران علاوه بر شروط چاپ‌شده در قباله نكاحیه هر شرطی را كه مایلند به عقدنامه اضافه کرده و با امضای خود آن را الزام‌آور کنند.
  •  در قانون مدنی، شوهر در برابر زن دارای حقوق و اختیاراتی است كه زن فاقد آن است، از جمله طلاق دادن زن، ازدواج مجدد، تعیین محل سكونت و زندگی خانوادگی و ... اگر چه این حقوق همراه با تكالیفی است كه شوهر در برابر زن و خانواده خود دارد، اما ممكن است برخی مردان از این حقوق قانونی سوءاستفاده کنند، بنابراین طبق مجوز قانون مدنی زنان نیز می‌توانند با استفاده از شروط ضمن‌العقد تا حدودی محرومیت‌های قانونی خود را جبران كنند که این راه‌حل در ماده 1119 قانون مدنی بیان شده است:
  • «طرفین عقد می‌توانند هر شرطی كه مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر مطرح کنند، مثل اینكه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غایب شود، یا ترک انفاق کند یا علیه حیات زن سوءقصد كند یا سوءرفتاری کند كه زندگی آنها با یكدیگر غیرقابل تحمل شود، زن وكیل و وكیل در توكیل باشد كه پس از اثبات تحقق شرط در محكمه نهایی خود را مطلقه سازد.»آنچه در ماده ذكر شده، جنبه تمثیلی دارد و زوجین می‌توانند “هر شرط” دیگری نیز برای حق طلاق زن تعیین كنند، از جمله اعتیاد یا محكوم شدن به حبس بیش از مدت معین.
  • توضیح این نكته ضروری است كه شرط مخالف مقتضای عقد شرطی است كه با فلسفه عقد در تضاد است که البته در این مورد نظرات مختلفی وجود دارد. بعضی از فقها عقیده دارند فلسفه عقد ازدواج، تشكیل خانواده و تمتع جنسی زوجین از یكدیگر است، در حالی که اجماع فقها بر این است که زن می‌تواند شرط عدم رابطه جنسی بگذارد و منع شرعی ندارد.
  • شرط موافق مقتضای عقد شرطی است كه با مقتضای عقد مخالف نبوده و در صورت توافق طرفین می‌توان آن را جایگزین قانون کرد.آشنایی با این راه‌حل به زنان اجازه می‌دهد تا زمانی كه قوانین اصلاح شود، از این شروط برای جبران كمبودهای حقوقی خود استفاده كنند و در صورت بروز اختلاف تا حدودی از حقوق خود دفاع كنند.
  •  از سال 1360 به بعد در سند ازدواج كه از طرف اداره ثبت اسناد چاپ می‌شود، شروطی به عنوان «شرط ضمن‌العقد» پیش‌بینی شده و سردفتر مكلف است قبل از اجرای صیغه عقد آنها را برای زوجین قرائت و مفهوم آنها را به زوجین برساند تا هر شرطی كه مورد قبول آنها است، امضا کنند.
  • باید افزود كه زوجین می‌توانند علاوه بر شروط چاپ شده در قباله نكاحیه هر شرطی را كه مایل باشند و خلاف مقتضای عقد نباشد، به آن اضافه كنند، از جمله زن می‌تواند شرط كند كه اجازه خروج از كشور را دارد و مرد نمی‌تواند مانع از خروج او شود یا زن حق انتخاب مسكن یا ادامه تحصیل و اشتغال به كار و حق حضانت اطفال در صورت وقوع طلاق را داشته باشد.

 

 

شروط  قابل درج در قسمت توضیحات عقدنامه

این شروط به طور چاپی در عقدنامه های ازدواج وجود نداند ولی می توان در قسمت توضیحات آنها را نوشت :

 

الف) شرط تحصیل

زوج، زوجه را در ادامه تحصیل تا هر مرحله كه زوجه لازم بداند و در هر كجا كه شرایط ایجاب کند، مخیر 
می‌سازد.

 

ب) شرط اشتغال

مطابق قانون، اگر شغل زن منافی با مصالح خانواده یا حیثیت شوهر یا زن باشد، مرد می‌تواند همسر خود را از آن شغل منع كند. با توجه به این كه امكان تفسیرهای مختلف از این متن قانونی وجود دارد، گنجاندن عبارت زیر در سند ازدواج پیشنهاد می‌شود: زوج، زوجه را در اشتغال به هر شغلی كه مایل باشد، در هر كجا كه شرایط ایجاب کند، مخیر می‌سازد.
 

ج) شرط وكالت زوجه در صدور جواز خروج از كشور

 مطابق قانون گذرنامه، زنان متأهل فقط با اجاره‌ كتبی همسر خود می‌توانند از كشور خارج شوند.

  • با توجه به اینكه این مسأله در عمل مشكلات فراوانی را ایجاد می‌كند، "عبارت زوج به زوجه، وكالت بلاعزل می‌دهد كه با همه اختیارات قانونی بدون نیاز به اجازه شفاهی یا كتبی مجدد شوهر، از كشور خارج شود. تعیین مدت، مقصد و شرایط مربوط به مسافرت به خارج از كشور به صلاحدید خود زن است" به منزله‌ شرط در حین عقد ازدواج پیشنهاد می‌شود.

 

د) شرط تقسیم اموال موجود میان شوهر و زن پس از جدایی

زوج متعهد می‌شود هنگام جدایی اعم از آن كه به درخواست مرد باشد یا به درخواست زن  نیمی از دارایی موجود خود را اعم از منقول و غیرمنقول كه طی مدت ازدواج به دست آورده است به زن منتقل کند.بر این اساس، زوج ضمن عقد ازدواج متعهد می‌شود كه هر گاه طلاق به‌درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسرداری یا سوءاخلاق و رفتار او نباشد، زوج موظف است تا نصف دارایی موجود را كه در ایام زناشویی با او به‌ دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه، بلاعوض به زوجه منتقل کند. 

 

هـ) حضانت فرزندان پس از طلاق

 زوجین ضمن عقد خارج لازمی توافق ‌کنند اولویت در حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با مادر باشد یا زوجین ضمن عقد خارج لازمی توافق کنند حضانت فرزند یا فرزندان مشترک در صورت طلاق با هر کدام از والدین خواهد بود که بنا بر مصلحت طفل باشد. تعیین مصلحت طفل بر عهده کارشناس یا داور مرضی‌الطرفین خواهد بود.

 

و) شرط وكالت مطلق زوجه در طلاق

 زوج به زوجه وكالت بلاعزل با حق توكیل به غیر می‌دهد تا زوجه در هر زمان و تحت هر شرایطی از جانب زوج، به مطلقه کردن خود از قید زوجیت زوج به هر طریق اعم از اخذ یا بذل مهریه اقدام کند.

 

شروط ضمن عقدی که برای زوجه حق طلاق ایجاد می کند 

الف ـ استنكاف شوهر از دادن نفقه به مدت 6 ماه به هر عنوان و عدم امكان الزام او به تأدیه نفقه همچنین در موردی كه شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت 6 ماه ایفا نكند و اجبار او به ایفا هم ممكن نباشد.

ب ـ سوء رفتار یا سوء معاشرت زوج به حدی كه ادامه زندگی را برای زوجه غیرقابل تحمل کند.

ج ـ ابتلای زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی كه دوام زناشویی برای زوجه مخاطره‌انگیز باشد.

د ـ جنون زوج در مواردی كه فسخ نكاح شرعا ممكن نباشد. (منظور جنون ادواری است.)

هـ ـ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی كه طبق نظر دادگاه صالح، منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد (مثلا زوج گدایی كند)

و ـ محكومیت شوهر به حكم قطعی به مجازات 5 سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی كه مجموعا منتهی به 5 سال یا بیشتر بازداشت شود و حكم مجازات در حال اجرا باشد. در تمام این موارد، در صورتی حق طرح دعوای طلاق برای زن ایجاد می‌شود كه حكم قطعی محكومیت شوهر صادر شود و مرد در زندان باشد.

ز ـ ابتلای زوج به هرگونه اعتیاد مضری كه به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و ادامه زندگی را برای زوجه دشوار کند.

ح ـ زوج، زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترك كند (تشخیص ترك زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است) یا 6 ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت كند.
ط ـ محكومیت قطعی زوج در اثر ارتكاب جرم و اجرای هرگونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتكاب جرمی كه مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص اینكه مجازات مغایر با حیثیت خانوادگی بوده، با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.

ی ـ در صورتی كه پس از گذشت 5 سال، زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن یا عوارض جسمی دیگر صاحب فرزند نشود.
ك ـ در صورتی كه زوج مفقودالاثر شود و ظرف 6 ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
هـ ـ زوج بدون رضایت زوجه همسر دیگری اختیار كند یا به تشخیص دادگاه بین همسران خود به عدالت رفتار نکند.

 

کاربرد شرایط مندرج در قباله ازدواج

پرسشی که در اینجا مطرح می شود، این است که‌ آیا صرف عمل نکردن مرد به هر یک از این شرایط می‌تواند دلیلی برای زن محسوب شود تا بر مبنای آن درخواست طلاق کند؟ آیا زن به راحتی می‌تواند طلاق بگیرد؟ یا اینکه تمامی مراحل قانونی طلاق را باید مانند سایر موارد عادی طی کند؟در پاسخ به این پرسش باید گفت که با تحقق یکی از این شرایط و اثبات آن در دادگاه، زن می‌تواند با استفاده از وکالت ضمن عقد با مراجعه به دادگاه خانواده و طی تشریفات قانونی از جمله داوری و قطعیت آن نسبت به اجرای طلاق اقدام کند.

 

ایجاد شده توسط مسعود محمدی، وکیل پایه یک دادگستری
3.08 از 5 (113 امتیاز)
اشتراک گذاری
نظرات

ﺳﻪشنبه, 08 اسفند,1402

رضا

سلام. بنظر من این شرط و شروط هایی که در سندازدواج ذکر شده و مرد چشوشو میبنده و امضا میکنه کاملا ناعادلانه و بیرحمانه هست. یعنی که چی زن هم حق مهریه نجومی و هم حق نفقه و هم حق طلاق و هم حق تصنیف اموال و هم حق تعیین اقامتگاهو..... این کاملا بی انصافیست .پس بفرمایید مرد در اینجا نقش برده وغلام حلقه بگوش داره. پس خیانت زنان چی ؟ زنی که ماهی یه بار هم تمکین جنسی نمیکنه چی؟ زنی که با مردای غریبه میپره چی؟ زنی که اخلاق نداره بی احترامی میکنه بی حرمتی میکنه چی؟شما بگید تکلیف این مرد چیه؟ بنظر شما جرات میکنه با وجود مهریه سنگینی که توی پاچه اش گذاشتن زنش رو طلاق بده؟ مرگ بر فمینیست.

یکشنبه, 01 بهمن,1402

رضا

سلام با توجه به اینهمه قانونی که برای مرد نوشته شده میشه مرد هم در عقد نامه شرط کنه در صورت وقوع خیانت از سمت زن مرد میتونه اونو بدونه هیچ مهریه ای طلاق بده؟


پاسخ وکیل:
با سلام
بله امکان درج چنین شرطی وجود دارد.

پنجشنبه, 27 مهر,1402

فاطمه

با سلام.۱_ایا نوشتن شروط ضمن عقد(شرط تحصیل،شرط اشتغال و...) باعث لازم الاجرا شدن ان میشود؟یا بعد از عقد باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه کرد و شروط را به طور رسمی انتقال داد؟۲_نوشتن شروط به صورت (وکالت در حق طلاق)در عقد نامه درست است ؟


پاسخ وکیل:
با سلام
عقدنامه ازدواج یک سند رسمی است و از نظر اعتبار و قابلیت استناد هیچ فرقی بین مندرجات عقدنامه ازدواج و سند رسمی تنظیم شده در دفتر اسناد رسمی نیست. در مورد وکالت در طلاق نیز چنین است؛ با این تفاوت که چون این حق به طور کامل و با همه ملزومات در عقدنامه درج نمی شود در مرحله اعمال مشکل ساز است. به عنوان مثال در عقدنامه های ازدواج به دلیل مسامحه و فقدان اطلاعات عملی سردفتران ازدواج معمولا توکیل ، قبول بذل، اجرای حکم و اسقاط حق تجدیدنظر و فرجام درج نمی شود و عملاً حق طلاق را بلا استفاده می نماید.

یکشنبه, 25 تیر,1402

علی

اگر مرد قبل از ازدواج خونه و ماشین داشته باشه بعد ازدواج کنه بعد خدایی ناکرده منجر به طلاق بشه ایا باید این اموالی که قبل از ازدواج داشته رو هم تقسیم کند؟


پاسخ وکیل:
با سلام
این اموال تحت عنوان تنصیف اموال تقسیم نخواهد شد.

چهارشنبه, 05 بهمن,1401

هادی

باسلام و خسته نباشیدبه علت رابطه ی نامشروع غیر زنا محکوم به شلاق شده ام. ایا دادگاه با این حکم حق طلاق را به زن میدهد و زن میتواند خود را مطلقه کند؟


پاسخ وکیل:
با سلام
این وضعیت می تواند مصداق عسر و حرج و وقوع حق طلاق برای زن باشد.در واقع وفاداری و دوری از هرزگی شرط ضروری و نانوشته ازدواج است که در فرض شما مورد نقض قرار گرفته و می تواند زن را دچار عسر و حرج نماید و ادامه زندگی با شما را با سختی مواجه کند.

جمعه, 30 دی,1401

رها

سلام بعد از عقد میشه این حقوقی ک گفتین اضافه بشه ؟ حق مسکن اولاد و تنصیف اموال حق اشتغال ... ؟ بعد از روز عقد اضافه بشه


پاسخ وکیل:
با سلام
بله می شود ولی نه در عقدنامه ازدواج بلکه فقط در سند جداگانه و در دفترخانه اسناد رسمی.

ﺳﻪشنبه, 27 دی,1401

سا

آیا در صورت دادن حق طلاق به زوجه اگر زن شخصا با وکالت طلاق اقدام به طلاق کند شوهر در این صورت هم موظف به تقیسم اموال است؟ و باید نصف دارایی خودرا منتقل کند یا خیر؟اگر هست آیا مربوط به اموالی که به او ارث میرسد ام میشود؟


پاسخ وکیل:
با سلام
تنصیف اموال متداول و مستند به شرط مندرج در عقدنامه فقط مخصوص موردی است که مرد خواهان طلاق باشد و لاغیر.البته زوجه می تواند با وکالتی که از شوهر گرفته اقدام به ثبت دادخواست طلاق یکطرفه نماید و از طرف فقط شوهر این تقاضا را مطرح نماید که این خود نیز درخواست طلاق به درخواست زوج بوده و منجر به اجرای شرط تنصیف اموال می گردد.شرط تنصیف اموال اصولا شامل اموالی که به ارث رسیده است نمی شود.

دوشنبه, 26 دی,1401

زهرا

سلام، آیا درآمد زن برای خودشه یا حتما باید تو زندگی مشترک ببره؟ و میشه همچین شرطی رو گذاشت که درآمد زن برای خودش باشه و در صورتی که خواست تو زندگی مشترک بیاره؟


پاسخ وکیل:
با سلام
اصل بر وحدت و استقلال دارایی است.هم درآمد زن و هم درآمد مرد برای خودشان است.با این تفاوت که مرد تکالیفی دارد که باید آنها را ادا نماید مثل تکلیف پرداخت نفقه و یا تنصیف دارایی در صورت طلاق.ولی توجه داشته باشید که از نظر روانی بهتر است در این خصوص تعامل شود و فضای زندگی مشترک محکمه نبوده و بهتر است زوجین با بگدیگر تعامل نمایند.

شنبه, 24 دی,1401

علی

سلام .نامزدم قبل عقد درخواست کرده که هر آنچه زوج در مفاد عقد نامه دارد زوجه نیز داشته باشد/برابری بین مان باشد مثل حق خروج،طلاق وآیا چنین کاری صحیح است. ممنون


پاسخ وکیل:
با سلام
چنین نیست که بتوان با تعبیری کلی از واژه تساوی حقوق استفاده کرد ولی می توان به طور مصداقی حقوقی را واگذار و شروطی را به نفع زوجه درج نمود.

دوشنبه, 19 دی,1401

سهیل

سلام و خسته نباشید.ایا میشه کل شروط ضمن عقد رو امضا نکرد و مهریه فقط یه شاخه گل باشه و فقط عقد دائم خونده بشه؟


پاسخ وکیل:
با سلام
بله ممنوعیتی نیست.

پنجشنبه, 15 دی,1401

زهرا

سلام من هیچوقت بچه نمی‌خوام این مورد رو میتونم تو شروط ضمن عقد ثبت کنم؟ممکنه؟


پاسخ وکیل:
با سلام
به نظر ما چنین شرطی با حکم مندرج در مواد 232 و 233 قانون مدنی منافات ندارد و درج آن ضمن عقد صحیح است.فقط تنها تردیدی که وجود دارد حکم ماده 959 قانون مدنی است که می گوید "هیچکس نمی تواند به طور کلی حق تمتع و یا حق اجرای تمام یا قسمتی از حقوق مدنی را از خود سلب کند".

ﺳﻪشنبه, 13 دی,1401

خانم مهندس

سلام ما شش سال هست ازدواج کردیم و الان می‌خوام یکسری شروط که قابل تغییر هستند رو از همسرم بگیرم ایشون ابتدا گفتن پس تو هم مهریه رو حذف کن که من توضیح دادم براش نمیشه و قانع شد حالا میگه تو برگه بنویس امضا و اثر انگشت کنم معتبره نیازی به دفتر ثبت اسناد نیس که هزینه کنیم!!چیکار کنم؟


پاسخ وکیل:
با سلام
اصولا امکان اضافه کزدن شرط ضمن عقد یا انجام هر نوع تغییری در عقدنامه ازدواج بعد از تنظیم آن وجود ندارد ولی شما می توانید حسب مورد برای اعطاء حقوق متعلق به زوج و تفویض آن به زوجه به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کنید.این حقوق اجمالا عبارتند از : حق حضانت، حق ملاقات، اجازه خروج از کشور، حق طلاق، حق تعیین اقامتگاه، شرط تنصیف اموال و مواردی از این دست.ممنوعیت برای واگذاری این حقوق و ضمیمه و الحاق شرط به موجب سند عادی وجود ندارد ولی تنظیم سند رسمی از اعتبار بیشتری برخوردار است.

ارسال نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

رزرو وقت مشاوره حقوقی با وکیل

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از دفتر وکیل مسعود محمدی و دفتر وکالت دادگران حامی و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره حقوقی حضوری و مشاوره حقوقی تلفنی، کلیک کنید.