تاریخ انتشار: یکشنبه 05 بهمن 1399
 مراحل درخواست اعسار و تقسیط محکوم به

  مراحل درخواست اعسار و تقسیط محکوم به

کسی که در یک دادرسی حقوقی به پرداخت وجه نقد محکوم می شود در صورت ناتوانی از پرداخت یکجای محکومٌ به (مبلغی که به آن حکم شده) میتواند تقاضای اعسار یا تقسیط بنماید. منظور از اعسار، اثبات ناتوانی از پرداخت و منظور از تقسیط، قسطی کردن بدهی است. هر چند که این دو، مفاهیم متفاونی بوده و مستندات قانونی مختلفی دارند، ولی در عمل به جای هم به کار برده شده و در نتیجه رویه ایجاد شده، چه موضوع درخواست اعسار باشد و چه تقسیط، حکم دادگاه بر مبنای تقسیط و قسطی کردن صادر می شود.در واقع آنچه از قوانین استنباط و استخراج می شود این است که قاضی ممکن است در مقابل ادعای ناتوانی از پرداخت بدهی به سه روش موضع گیری نموده و رای صادر کند ؛ 1- قسطی کردن بدهی 2- دادن مهلت 3- برائت موقتی ذمه تا حصول توانایی مالی برای پرداخت.متداول ترین حالت قسطی کردن بدهی است.بر خلاف باور معمول برای اثبات اعسار و طرح این ادعا و تقدیم دادخواست یا دفاع در قبال ادعای اعسار، می توان وکیل گرفت و داشتن وکیل دلیلی بر توانایی مالی شخص محسوب نمی شود.

امتیاز: Article Rating | تعداد بازدید: 254504

 

اعسار و تقسیط محکوم به (دلایل اعسار و رای دادگاه)

  • محكوم‌عليه برای اثبات اعسار خود در دعوای اعسار از پرداخت محکوم‌به و تقاضای تقسیط آن، مي‌بايست دلايل خود را به دادگاه صادرکننده رای ارایه کند.
  • یکی از مهمترين دلایل استنادی خواهان دعوای اعسار می‌تواند استشهاديه تنظيمی باشد.
  • با دقت در فرآيند مربوط به دادرسی و توجه به دلايل ابرازی اعسار مي‌توان به خوبی دريافت كه تشريفات قانونی برای استناد به دليل شرعی شهادت شهود همیشه باید رعايت شوند به طوری كه مطابق با ماده 151 قانون آيين دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور كيفری مصوب سال 1378، قاضی دادگاه باید از شهود تعرفه‌شده متهم دعوت به عمل آورد و حضورا اظهارات آنها را در صورت‌جلسه درج کند. 
  • مقررات اتیان سوگند و تحلیف نیز در این زمینه باید رعایت و شهود خواهان اعسار باید در دادگاه بدوی حاضر شوند و گفته‌های خود سوگند یاد کنند.
  • علاوه بر این مقررات جرح شهود نیز بااهمیت است. در این خصوص دادگاه بدوی می‌بایست از خوانده دعوای اعسار نیز در یك جلسه جداگانه دعوت به عمل آورد و اظهارات وی را نیز در جرح احتمالی شهود تعرفه‌شده استماع کند.
  •  ترتیب قانونی به خوانده دعوای اعسار فرصتی برای اثبات جرح شهود در صورت امكان همچنین امكان ایجاد حق سوال از شهود تعرفه‌شده خواهان اعسار می‌دهد.
  • قاضی دادگاه نمی‌تواند صرفاً به استناد یك برگ استشهادیه منسوب به افراد ناشناس به عنوان شهود، بی‌آنكه احضار و احراز هویت شوند، رای به اعسار متقاضی اعسار به طور غیرمستقیم صادر کند.
  •  مراد از جرح شاهد طبق قانون اعلام فقدان یکی از شرایط لازم برای شهادت دادن در شاهد است. همچنین تعدیل شاهد، شهادت بر دارا بودن شرایط لازم برای شهادت در یک شاهد است.
  • در برخی مواقع دیده می‌شود که استشهادیه تنظیمی دارای ایرادات عدیده‌ای است به این صورت که در استشهادیه تنظیمی بدون درج اظهارات شهود تعرفه‌شده، شهود مذكور صرفا به گواهی اظهارات از پیش‌نوشته‌شده خواهان دعوای اعسار به صورت صوری مبادرت می‌کنند و صرفا فرم از قبل چاپ‌شده مشخصات خود را به رسم رفاقت پر می‌کنند.
  • دو حالت بیشتر متصور نیست: در فرض اول شهود فوق با وجود خواندن مفاد استشهادیه و ملاحظه قید درخواست از آنان برای بیان اطلاعات خود در خصوص مدعی اعسار، اساسا هیچ اطلاعی از وضع مالی وی ندارند و صرفا استشهادیه اخیر را به منظور رفاقت یا سایر معذورات امضا کرده‌اند.
  • در فرض دیگر شهود بدون خواندن مفاد استشهادیه و صرفا به رسم رفاقت ذیل هر آنچه را مدعی اعسار انشاء کرده است بدون آگاهی از مفاد و موضوع اصلی استشهادیه امضاء کرده‌اند.
  • طبق ماده 506 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379 یكی از اركان شكلی یك استشهادیه قانونی، درج نسبت شهود با مدعی اعسار همچنین ذکر منشأ اطلاعات آنها در زمینه عدم تمکن مالی خواهان دعوا در استشهادیه است.
  •  در برخی از احکام اعسار دیده می‌شود که دادگاه اعلام کرده است كه صرفا به علت عدم معرفی مال از سوی خواهان، به تقسیط محکوم‌به موضوع دعوا حكم صادر می‌شود؛ در حالی كه ممكن است شخصی اموال متعدد و زیادی داشته باشد، ولی محكوم‌له قادر به شناسایی آنها نباشد. به نظر می‌رسد صرف این موضوع نباید مجوزی برای تقسیط محكوم‌به یا پذیرش اعسار مدعی باشد.
  • از لحاظ قانونی نه محكوم‌له وظیفه دارد كه اموال محكوم‌علیه را معرفی كند و نه صرف عدم توانایی بر این مساله مجوزی بر نقض اصل عدم اعسار و ملائت طبع افراد می‌شود. 

 

نمونه عملی یک پرونده اعسار و تقسیط 

دادخواست اعسار: 

خواهان دعوا با ارایه دادخواستی منضم به اصل استشهادیه محلی و در صورت لزوم شهادت شهود مبنی بر اعسار از پرداخت محكوم‌به،  به نحو یکجا به مبلغ هشتصد میلیون ریال در حق خوانده دعوا در بخش مربوط به شرح دادخواست خود اظهار داشته است: «اینجانب فردی معسر و فاقد هرگونه اموال و املاك و فاقد بضاعت مالی بوده و به هیچ وجه قادر به پرداخت محكوم‌به به صورت نقدی و یكجا نمی‌باشم. به این ترتیب مستندا به استشهادیه تنظیم‌شده توسط اینجانب در جهت تقسیط محكوم‌به با توجه به مقررات قانون اعسار و قانون نحوه اجرای محكومیت‌های مالی استدعای رسیدگی و صدور حكم اعسار از پرداخت مبلغ محكوم‌به و پرداخت به صورت تقسیط را از دادگاه محترم عمومی حقوقی دارم.»  

 

 

رونده رسیدگی به اعسار و تقسیط : 

پرونده فوق پس از طی شدن تشریفات مربوط به ثبت، به یکی از شعبات حقوقی مجتمع قضایی ارجاع می‌شود. دفتر شعبه پس از ثبت پرونده آن را به نظر قاضی محترم دادگاه می‌رساند. وی نیز با ملاحظه کامل بودن محتویات پرونده دستور تعیین وقت جلسه رسیدگی را به دفتردار خود می‌دهد در نتیجه وقت جلسه رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می‌شود. جلسه رسیدگی در موعد مقرر تشکیل می‌شود و  خواهان و خوانده در دادگاه حضور می‌یابند. خواهان اظهارات را به شرح دادخواست تکرار  و از دادگاه استماع شهادت شهود خود را تقاضای می‌کند. دادگاه شهادت هر یك از شهود را به طور جداگانه می‌شنود که همگی بر عدم بضاعت مالی خواهان شهادت می‌دهند و خوانده نیز بدون ارایه دلیلی صرفا اظهارات خواهان را تکذیب می‌کند.  

 

رای دادگاه بدوی درخصوص اعسار و تقسیط : 

دادگاه پس از استماع اظهارات خوانده ختم رسیدگی را اعلام و اقدام به اصدار رای به شرح ذیل می‌کند:

«با عنایت به دادخواست تقدیمی به خواسته اعسار از پرداخت نقدی و یكجای محكوم‌به و با توجه به مجموع اوراق پرونده نظر به اینكه همگی شهود به اعسار و تنگدستی خواهان شهادت داده و خوانده در قبال دعوی خواهان و مستندات وی هیچ‌گونه ایراد و دفاع موثری به عمل نیاورده، دعوای خواهان را ثابت و به استناد ماده یك 1 و37  قانون اعسار حكم به اعسار خواهان از پرداخت یكجا و دفعتا واحده محكوم‌به صادر و اعلام و چون بنا به شهادت شهود خواهان توانایی پرداخت قسطی محكوم به را دارد، به استناد قانون نحوه اجرای محكومیت‌های مالی مقرر می‌دارد، خواهان ابتدا دویست میلیون ریال  و هر ماه بیست میلیون ریال از مابقی محكوم‌به را تا استهلاك كامل آن در حق خوانده بپردازد. رای صادره حضوری و تا 20 روز قابل تجدیدنظر در دادگاه تجدیدنظر استان تهران خواهد بود.» 

 

 

نکات پرونده اعسار و تقسیط :

در بررسی رسیدگی به پرونده و رای فوق نکات ذیل حایز اهمیت است:

طبق ماده 1 قانون اعسار: «معسر كسی است كه به واسطه عدم كفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود قادر به پرداخت مخارج محاكمه یا دیون خود نباشد». طبق ماده 23 همین قانون: «مدعی اعسار باید شهادت كتبی لااقل چهار نفر از اشخاصی كه از وضع معیشت و زندگانی او مطلع باشند، به دادخواست خود‌ ضمیمه کند. در شهادت‌نامه مذكور باید اسم و شغل و وسایل گذران مدعی اعسار و عدم‌تمكن او برای پرداخت محكوم‌به یا دین با تعیین مبلغ آن ‌تصریح شود». در ضمن‌ بنا به ماده 37، «اشخاصی كه دارایی نداشته یا دارایی آنها كافی برای پرداخت تمام بدهی نباشد، ولی با عایدات شغل و حرفه خود بتوانند تمام یا ‌قسمتی از بدهی خود را بپردازند محكمه با در نظر گرفتن مبلغ بدهی و عایدات‌ بدهكار و معیشت ضروری او میزان و مدت و عده اقساطی را كه باید داده شود، تعیین خواهد كرد». بنابراین دادگاه با احراز شرایط فوق، اعسار کلی یا جزیی خواهان را از پرداخت محکوم‌به صادر می‌کند. البته آنچه معمول است، دادگاه‌ها عموما با حکم تقسیط، اعسار جزیی را قبول می‌کنند و در مقابل ادعای اعسار کلی مقاومت می‌کنند.

آنچه در این دعواها معمول است، خواهان شهادت 4 نفر را ضمیمه دادخواست می‌کند  و عامل مهم در احراز اعسار خواهان از پرداخت محكوم‌به و تقسیط، استشهادیه استناد‌شده و تایید شهادت شهود به خواسته اعسار می‌باشد. البته مستندا به ماده 1285 قانون مدنی: «شهادت‌نامه سند محسوب نمی‌شود و فقط اعتبار شهادت را خواهد داشت». بنابراین طبق قواعد شهادت باید شهود در دادگاه حاضر و به ادای شهادت بپردازند.در مورد دعوای فوق دادگاه با بررسی دلایل خواهان و پس از استماع شهادت شهود خواهان و احراز شرایط و اعسار خواهان از طریق شهادت 4 نفر و به نحو صحیح و قانونی مبادرت به صدور رای کرد.

 

 

 

مطالب مرتبط با اعسار و تقسیط : 

1- نمونه دادخواست و حکم دادگاه خانواده اعسار از پرداخت مهریه

2- نمونه رای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی، وکیل حقوقی

3- تقاضای اعسار و تقسیط محکوم به و وجه نقد

4- اعسار از پرداخت مهریه تقسیط مهریه

ثبت امتیاز
پرسش و پاسخ‌های متداول
پس از صدور حکم محکومیت طرف به پرداخت بدهی و قطعیت رای می توان دادخواست اعسار و تقسیط محکوم به را تقدیم نمود.اصولا تقدیم دادخواست اعسار و تقسیط به منزله قبول بدهکار بودن است و این درخواست با شکایت راجع به اصل محکوم به در مراحل بالاتر قابل جمع نیست؛ پس در زمان تقدیم آن باید دقت و توجه نمود.
دادگاه بدوی صادرکننده حکم محکومیت، صلاحیت رسیدگی بدوی به دعوای اعسار و تقسیط را دارد اما در مراجع عالی تر و پس از اعتراض و تجدیدنظر خواهی ضرورتاً رسیدگی تجدیدنظری به درخواست اعسار به همان شعبه رسیدگی کننده تجدیدنظر راجع به اصل خواسته ارجاع نمی شود.
بر خلاف باور غلط رایج انتخاب وکیل برای درخواست اعسار نه تنها ضرری به حال محکوم علیه ندارد بلکه امنیت و نتیجه دعوا را نیز به نوعی تضمین می نماید چرا که دعوای اعسار واجد حساسیت ها و ظرایفی است که فقط تحت نظر یک وکیل به درستی و کمال انجام خواهد پذیرفت.
نتیجه درخواست اعسار یا تقسیط حسب مورد قسطی کردن بدهی یا معافیت موقت از پرداخت بدهی یا اعطای مهلت به محکوم عیله یا ترکیبی از همه اینها است البته با توجه به تشخیص قاضی.
نظرات

شنبه, 11 اردیبهشت,1400

محمد سیفی

سلام وقت بخیر
آیا بعد از قطعیت حکم و هنگامی که محکوم علیه مالی را جهت مزایده معرفی کرده باشد، امکان درخواست اعسار وجود دارد؟
تشکر


پاسخ وکیل :
اعسار یک وضعیت فعلی و حادث است و چنین نیست که اگر یک بار اعسار شما به جهتی رد شد مجدداً با جهات و دلایل جدید نتوانید درخواست اعسار بدهید، در نتیجه اصطلاحاً گفته می شود درخواست اعسار و درخواست تعدیل هیچ گاه مشمول قاعده اعتبار امر مختومه نمی شود یا به تعبیر بهتر فرد مدعی اعسار هرگاه به جهتی موفق به اغنا قاضی نشد مجدداً می تواند به جهات دیگر درخواست اعسار نماید.

یکشنبه, 02 خرداد,1400

علی شریعتی

با سلام
بنده از سال نود از شخصی طلبی از طریق چک به مبلغ ۱۸۰ ملیون داشته ام که پس از دادگاهی های بسیار سال ۹۹ رای به نفع من هم بدوی و هم تجدید نظر صادر شد مبلغی هم که دادگاه مشخص کرده بابت دیرکرد و تاخیر و تادیه حدود یکمیلیارد و دویست ملیون حالا طرف مقابل اعسار داده .سوال بنده اینه که در صورت قبول اعسار ایشان مبلغ طلب من به چه صورت تقسیط میشود مبلغ اولیه چه میزان و اقساط ماهیانه چه میزان میشود ؟
با تشکر


پاسخ وکیل :
میزان اقساط و نحوه رسیدگی به اعسار تا حد زیادی به نظر قاضی سپرده شده است و قانونگذار ملاک مشخصی برای آن تعیین ننموده که بتوان در خصوص آن اظهارنظر نمود، اما اصولا ً10 درصد بدهی به عنوان پیش پرداخت و یک سوم یا یک چهارم عائدی ماهیانه بدهکار به عنوان اقساط باید در نظر گرفته شود.

ﺳﻪشنبه, 25 خرداد,1400

ارزومحمدی

ایاهنگامی که حکم جلب محکوم له راگرفتیم واورا بازداشت کردیم امکان درخواست اعسار یاتقسیط بدهی وجوددارد؟؟


پاسخ وکیل:
با سلام
بله محکوم علیه هر زمان می تواند تقاضای اعسار و تقسیط بنماید ولی طبیعتا در مرحله اجرای حکم برای بهره مندی از امکان اعسار باید تامین یا وثیقه بگذارد.

دوشنبه, 07 تیر,1400

Iman

با سلام بنده در رابطه با محکومیت مالی یک فقره رسید و دست خط محکوم به پرداخت مبلغ درج شده در ان شده ام که در دادگاه اعسار اینجانب بدون دلیل رد شده است.حتی اعسار هزینه دادرسی برای من قبول شده است ولی بابت پرداخت بدهی قبول نکردند. سوال من این است که آیا میتوانم دوباره تقاضای اعسار کنم ؟ به چه شکلی میشود و ایا امکان قبول نشدن اعسار من وجود دارد . من به واسطه بدهی کم اورده ام و چند سالی است که درگیر دادگاه هستم و حتی در دادگها های دیگر اعسار من قبول شده است. هیچ گونه مالی ندارم و حسابهای بانکی ام ۵ سال است که مسدود میباشد .


پاسخ وکیل:
با سلام
به نظر می رسد مرجعی که اعسار از پرداخت هزینه دادرسی شما را پذیرفته باید اعسار از محکوم به را هم با قیاس اولویت می پذیرفت.به نظر می رسد دفاع خوبی ترتیب نداده اید بهتر است برای مدیریت دعوای خود و حصول نتیجه بهتر حتما با یک وکیل مشورت کنید.

دوشنبه, 21 تیر,1400

سرمدی

سلام و عرض ادب بنده یک کارگر و حقوق بگیر یکی از شرکت‌های دولتی هستم و همسر بنده از طریق اداره ثبت در خواست مهریه کرده و ماهیانه یک چهارم از حقوق بنده چند ماهی است که کسر می‌شود و الان نیز در حال طی کردن قانونی مراحل طلاق هستم و هنوز به بحث و موضوع اعسار و تقسیط مهریه نرسیده ام.سوال من اینجاست که آیا می‌شود این کسر از حقوق را به دادن سکه تبدیل کرد ؟؟و اینکه در مرحله اعسار تکلیف بنده چگونه است ؟و آیا در روند سرعت در اعلام حکم تاثیر دارد؟؟از لحاظ مالی هم فقط یک ملک کوچک دارم ممنون و سپاسگزار از راهنمایی شما


پاسخ وکیل:
با سلام
تقاضای اعسار تاثیری در جریان اجرای مهریه در اداره اجرای ثبت ندارد.

چهارشنبه, 23 تیر,1400

هادی حسینی

با سلام.بنده محکوم به پرداخت مبلغی از طرف دادگاه شده ام.از یه طرف صاحب ماشین و خانه هستم که بنام بنده هستش ولی از طرف دیگر مهریه خانم به اجرا گذاشته شده است از طرف همسرم و مبلغ این مهریه چند برابر پول ماشین و منزل بنده هستش.با این شرایطی که برای بنده پیش اومده میتونم درخواست اعسار بدم بابت حکم ریالی که از یه پرونده دیگه برام صادر شده یا نه؟ممنونم ازتون


پاسخ وکیل :
با سلام
بله می توانید درخواست اعسار دهید و داشتن حکم اعسار در پرونده دیگر می تواند به شما کمک کند ولی حجت نیست.

چهارشنبه, 30 تیر,1400

مجتبی

باعرض سلام. اگر شخص بدهکار تمام اموال خود رابه نام اطرافیان و پولها را به حساب زن خود ریخته باشد و در حال حاضر تقاضای اعسار داده باشد طلبکار باید چکار کند؟؟


پاسخ وکیل:
با سلام
حسب مورد و در صورت وجود شرایط در خصوص ابطال معاملات صوری یا اعلام جرم معامله به قصد فرار از دین اقدام نمایید.در صورتی که شرایط لازم برای این اقدامات وجود نداشته باشد هیچ چاره ای جز معرفی مال دیگر یا اعمال فشارهای دیگر مثل جلب و ممنوع الخروجی یا ممنوع الخدماتی نخواهید داشت.

جمعه, 15 مرداد,1400

احمدی

سلام وخسته نباشید
بنده بمبلغ ۱۰۰میلیون تومان بدون احتساب دیرکرد محکوم شده ام . با توجه به اینکه در سازمان ثبت اسناد ۱ فقره ملک به نامم موجود بوده اما ۴ سال پیش به صورت وکالتی و با قرارداد فروخته ام و خریدار باتوجه به اینکه ملکها در رهن بانک میباشد هنوز اقدامی برای انتقال قطعی به نام خود ننموده است ، چه راه کاری برای اثبات اعسار پیشنهاد میکنید


پاسخ وکیل:
با سلام
تشخیص اعسار با قاضی است؛ این موارد را به قاضی بگویید در صورتی که قابل باور باشد و مدارک کاملی داشته باشید اصولا مورد پذیرش قرار خواهد گرفت.

پنجشنبه, 28 مرداد,1400

لیلا

سلام.دادگاه بدوی رای داده.تجدید نظر رد شده.رفته برای اجرای احکام من درخواست تقسیط داده ام.آیا میتواند از اجرای احکام.حکم زندان صادر شود و جلبم کنند ؟ بخصوص در این مدت که تا به تقاضای تقسیط من رسیدگی کنند ؟ ممنون


پاسخ وکیل:
با سلام
منظور شما از حکم زندان و جلب که البته تعابیر غیر حقوقی و غیر دقیق است، درخواست اعمال ماده 3 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی است و پاسخ این است که، بله بعد از قطعیت حکم و صدور اجراییه و انقضاء مهلت 10 روزه پس از ابلاغ اجراییه، به تقاضای محکوم له امکان اعمال ماده 3 از قانون پیش گفته در خصوص محکومیت های مالی وجود دارد.

یکشنبه, 14 شهریور,1400

بیتا کیانی

سلام اینجانب بخاطر داشتن چک و سفته از فردی او را در دادگاه محکوم کردم ولی فردا مورد نظر یکبار در دادگاه تقاضای اعسار داده که با تلاش وکیل من پذیرفته نشده و برای بار دوم تقاضای اعسار داده است من چطور میتونم از خودم دفاع کنم تا باز هم او رو محکوم کنم با توجه به اینکه نمیتونم مجددا وکیل بگیرم. ممنونم


پاسخ وکیل:
با سلام
به نظر من در صورتی که واقعا معسر و ناتوان از پرداخت مبلغ چک باشد امکان دفاعی در این خصوص وجود ندارد و لی لازم است بدانید صدور سفته که عملی ذاتا تجاری است مشمول عنوان ورشکستگی می شود و صادرکننده آن نمی تواند متوسل به تاسیس اعسار شود.هر چند که بسیار دیده شده که قضات بدون توجه به این موضوع اقدام به صدور رای نموده اند.در هر حال به وکیل خود اعتماد کنید.مطمئنا یک وکیل با تجربه تمام تلاشش را به کار خواهد گرفت.

دوشنبه, 15 شهریور,1400

افشار کولانی

سلام بنده محکوم به نست به مالی شده ام ودادخواست اعسار دادم وحکم ب رد اعسار صادر شده است وظرف مهلت ۲۰ روز حق اعتراض دارمو میخوام اعتراض بزنم و الان نمیدانم متن اعتراض رو چه باید بنویسم ....منمون از لطفتون


پاسخ وکیل:
با سلام
بهتر است برای تنظیم متن لایحه یا حداقل دریافت مشاوره با مدارک کامل خود به یک وکیل با تجربه در این مورد مراجعه نموده و ضمن ارائه توضیحات کسب اطلاع نموده و مشاوره بگیرید.

دوشنبه, 22 شهریور,1400

لیلا

سلام از ثبت اعسار تا تعیین زمان شهود معمولا چقدر طول میکشد ؟
آیا طی این مدت حکم جلب به قوت خود باقی است؟

ارسال نظر جدید

Website

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

رزرو وقت مشاوره حقوقی با وکیل

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از دفتر وکیل مسعود محمدی و دفتر وکالت دادگران حامی و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره حقوقی حضوری و مشاوره حقوقی تلفنی، کلیک کنید.