ویدئو آموزشی - مطالبه وجه چک
راه های مطالبه وجه چک چیست؟
1- شکایت در دادسرا برای مطالبه وجه چک و به اصطلاح شکایت کیفری و اعلام جرم علیه صادرکننده چک زمانی مناسب است که مطمئن باشید اولاً چک شما شرایط لازم جهت شکایت کیفری را دارد و ثانیا اعلام جرم و گرفتن حکم جلب و تعیین مجازات بر طرف مقابل (صادر کننده چک) تاثیر گذاشته و فشار میاورد؟ به اعتقاد بعضی بهترین راه مطالبه وجه چک همین است اما به باور نگارنده این فقط در فرضی صادق است که صادرکننده چک در دسترس باشد و احضار به دادسرا برای وی قابل تحمل نباشد.
نکته: در واقع در شکایت کیفری چک بلامحل دارنده چک صرف نظر از وجه چک، مجازات طرف مقابل را تقاضا کرده است و همین ترس از اعمال مجازات انگیزه ی میشود که صادر کننده در جهت پرداخت وجه چک و اخذ دارنده چک اقدام و تلاش نماید.
2- شکایت مطالبه وجه چک گاهی بسیار سریع به نتیجه میرسد به این صورت که دارنده میتواند دستور جلب صادر کننده را ظرف مدت کوتاهی بگیرد و همین مواجه شدن با حکم جلب انگیزه ی می شود که صادر کننده در جهت جلب رضایت دارنده چک تلاش کند.
3- صادر کننده آگاه و مطلع اگر در جهت مقاومت و دفاع بر اید و در دادسرا حاضر شود و وثیقه یا کفیل معرفی کند رسیدگی به اتهام صدور چک بلامحل وارد مراحل پیچیده و طولانی میشود. پس لزوما آن طور که خیلی از افراد فکر میکنند شکایت کیفری کوتاه ترین راه نیست.
4- شکایت کیفری چک بلامحل از جهت هزینه دادرسی به مراتب کم هزینه تر از راههای دیگر است.
5- در شکایت حقوقی وجه چک (دادخواست حقوقی چک) دارنده با مراجعه به دادگاه حقوقی و تقدیم دادخواست ضمن مطالبه وجه چک میتواند تقاضای صدور قرار تامین خواسته و توقیف اموال بنماید.من حیث المجموع کامل ترین و بهترین راه مطالبه وجه چک همین است چرا که تمامی اقدامات و الزامات در قالب شکایت حقوقی قابل اعمال است مثل توقیف اموال، حکم جلب و ممنوع الخروجی.
6- در اقدام حقوقی مطالبه وجه چک دارنده برای اینکه بتواند بدون هیچ هزینه، سپرده و خسارت احتمالی ( ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی) توقیف اموال بگیرید باید ظرف مدت 15 روز از تاریخ چک آن را برگشت زده باشد در غیر اینصورت باید مبلغی به تشخیص دادگاه را در صندوق دادگستری سپرده نماید. (معمولا 20 درصد از مبلغ چک)
7- برخلاف آنچه که خیلی از افراد تصور میکنند شکایت حقوقی چک تا صدور حکم بدوی خیلی طولانی نیست و شاید ظرف حدودا دو یا سه ماه به طور معمول حکم دادگاه بدوی صادر شود.
8- شکایت حقوقی مطالبه وجه چک زمانی مناسب است که طرف مالی برای توقیف داشته باشد و نیز چک در مهلت 15 روزه از تاریخ مندرج در آن برگشت خورده باشد و همچنین خسارت تاخیر تادیه یا به تعبیر عامیانه خسارت دیر کرد قابل توجه ای به آن تعلق بگیرد.
9- ضمن شکایت کیفری و پس از اینکه دادسرا رسیدگی اولیه را انجام داد و پرونده به دادگاه کیفری رفت صادر کننده میتواند دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک هم بدهد. پس شکایت حقوقی و کیفری با هم قابل جمع اند.
10- شکایت اجرایی تا درخواست صدور اجرائیه در اداره اجرای ثبت راه دیگری برای مطالبه وجه چک است و زمانی مناسب است که دارنده بخواهد اموالی را از صادر کننده توقیف نموده و وی را برای مدت طولانی ممنوع الخروج نماید.
11- درخواست صدور اجرائیه برای چک از این جهت که هزینه ای ندارد و خیلی زود به نتیجه میرسد و امکان توقیف اموال صادر کننده چک ضمن آن وجود دارد، اقدام مناسبی است. ولی در این نوع شکایت دارنده به هیچ وجه نمیتواند دستور جلب (حکم جلب) بگیرد.
12- در حال حاضر و با قانون گذاری فعلی و با الزام قانون گذار به ضرورت دریافت و صدور چک های صیادی، در خصوص این قبیل چک ها برای شکایت حقوقی مراجعه به دادگاه عمومی ضرورت ندارد و دارنده چک می تواند مستقیماً به اجرای احکام دادگستری مراجعه نماید.
13- در هر حال قبل از هر اقدامی توصیه میشود جهت انتخاب و تشخیص بهترین راه برای مطالبه وجه چک با یک وکیل متخصص چک و وصول مطالبات مشورت نموده و در صورت امکان پیگیری دعوای خود را به وی بسپارید.
نمونه دادخواست مطالبه وجه چک در دادگاه حقوقی
خواهان : ..........
خوانده : ...........
وکیل : مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری
تعیین خواسته و بهای آن :
1- صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت وجه یک فقره چک به شماره 435109 مورخ 87/3/18 به مبلغ یکصد و پنجاه میلیون ریال به عهده بانک تجارت
2- پرداخت خسارات دادرسی اعم از هزینه دادرسی، خسارت تاخیر تادیه و حق الوکاله
3- بدواً صدور قرار تامین خواسته وجه چک از اموال خوانده
دلایل و منضمات دادخواست:
1- تصویر مصدق چک و گواهی عدم پرداخت
2- اصل وکالت نامه
ریاست محترم دادگاه های عمومی تهران
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار می رساند خوانده محترم آقای ......... در تاریخ 87/3/18 اقدام به صدور یک فقره چک به شرح ستون خواسته در وجه موکل نموده اند که در تاریخ یادشده با مراجعه ایشان به بانک محال الیه منتهی به صدور گواهی عدم پرداخت گردیده. با عنایت به مراتب فوق مستدعی است دستور فرمایید ضمن صدور قرار تامین خواسته،وجه چک و کلیه خسارات دادرسی به موکل پرداخت شود.

نمونه رای دادگاه حقوقی در خصوص مطالبه وجه چک
به تاریخ : 88/4/22
کلاسه پرونده : ...............
شماره دادنامه : .............
مرجع رسیدگی : شعبه پنجم دادگاه عمومی (حقوقی) تهران
خواهان : ........... با وکالت آقای مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری به نشانی میدان فاطمی، میدان گلها
خوانده : آقای ...... به نشانی ................
خواسته : مطالبه وجه چک
گردشکار – خواهان دادخواستی به خواسته فوق به طرفیت خوانده بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه و ثبت به کلاسه فوق و جری تشریفات قانونی فوق العاده / مقرر دادگاه به تصدی امضاءکننده زیر تشکیل است و با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید.
متن رای دادگاه مطالبه وجه چک :
در خصوص دعوی ........ با وکالت آقای وکالت مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری به طرفیت آقای ......... فرزند ......... به خواسته مطالبه مبلغ 150,000,000 ریال موضوع یک فقره چک مستند دعوی به شماره 435109 – 1387/3/188 عهده حساب جاری ................ بانک تجارت شعبه منوچهری تهران با احتساب خسارات دادرسی به شرح متن دادخواست تسلیمی، با التفات به اینکه وجود مستندات دعوی در ید خواهان ظهور در اشتغال ذمه خوانده به میزان وجه مرقوم دارد و با عنایت به اینکه دعوی مطروح و مستندات آن مصون از تعرض خوانده باقیمانده است، با استصحاب بقاء دین بر ذمه خوانده دعوی خواهان را مقرون به واقع تشخیص و با استناد مواد 198،502،515،519 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی و مواد 310 و 313 قانون تجارت حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ یکصد و پنجاه میلیون ریال بابت اصل خواسته و مبلغ هفت میلیون و هفتصد و پنجاه و دوهزار ریال بابت هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل به لحاظ خسارت ناشی از طرح دعوی در حق خواهان صادر و اعلام میدارد و همچنین خوانده را به پرداخت خسارت تاخیر تادیه براساس تغییر شاخص اعلامی از سوی بانک مرکزی راجع به اصل خواسته از زمان اخذ گواهینامه عدم پرداخت وجه چک مرقوم مورخ 88/12/4 لغایت ایصال محکوم به در حق خواهان صادر می نماید. رای صادره غیابی و ظرف بیست روز از ابلاغ قابل واخواهی نزد این دادگاه می باشد.
رئیس شعبه پنجم دادگاه عمومی (حقوقی) تهران

سوالات متداول در خصوص مطالبه وجه چک
سوال حقوقی - مطالبه وجه چک - ذینفع در چک
سلام اینجانب دو فقره چک را که بنام خودم صادر شده بود به شخص ثالثی واگذار کردم،به دلیل پاس نشدن چک، شخص ثالث اقدام به دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک بنام خودشان نمودند و در نهایت ایشان چک را به من عودت دادند.با توجه به اینکه من پشت چک را امضا کرده و به ایشان انتقال داده ام آیا جهت شکایت حقوقی اینجانب از شخص صادر کننده چک ، نیاز به انتقال مجدد چک از طرف شخص ثالث به من می باشد یا به دلیل اینکه چک در وجه خودم صادر شده، علارغم صدور گواهی به اسم شخص دیگری، امکان طرح دعوی حقوقی بدون پشت نویسی و انتقال چک وجود دارد.در خصوص واگذاری چک برگشت خورده به شخص ثالث اطلاع دارم که بایستی چک انتقال داده شود سوال من به دلیل عودت چک به خود من می باشد .چون در حال حاضر دستری به آن شخص ثالث را ندارم
از راهنمایی شما کمال تشکر را دارم
پاسخ :
سلام، از نظر قوانین دارنده چک کسی است که به بانک مراجعه نموده و چک را برگشت زده است. در فرض سوال شما اگر تصمیم و توافق شما بر این است که مبلغ چک به طرف مقابل پرداخت شود و شما پیگیر وصول چک باشید، ضروری است که تمام حق و حقوق چک در پشت آن به شما منتقل شود و البته اگر این کار در دفتر خانه اسناد رسمی وبه موجب قرار نامه انجام شود بهتر است.راه دیگر این است که کسی که چک را برگشت زده به وکیل دادگستری مورد انتخاب و مورد اعتماد شما وکالت بدهد و دعوا در هماهنگی با شما شروع شده و ادامه یابد.
سوال حقوقی - خرید ملکی و مطالبه چک
سلام. وقت بخیر ..آپارتمانی را پیش خرید کردم و حال موعد تحویلش رسیده اما هنوز آماده تحویل نیست مبلغی بابت تاخیر در موعد تحویل و یا وصول نشدن چک بنده مشخص کرده ایم حال که ملک اماده نیست فروشنده میگوید چون چک تاریخ دارد باید آن را وصول کنی و در عوض خسارت معینه را پرداخت میکنم اما بنده گفتم چون چک بابت تحویل است تا ملک تحویل نشود پاس نمیکنم و فروشنده باید خسارت هم بدهد ضمنا در چک نیز بابت تحویل اپارتمان قید شده اما تاریخ دارد و از تاریخش که همان تاریخ تحویل بوده گذشته حال حق با کداممان است؟؟ فروشنده میتواند چک را وصول کند و در عوض خسارت را پرداخت کند یا فروشنده میگوید میتوانم چک را وصول نکنم و در عوض خسارت هم نخواهم. ممنون
پاسخ :
اگر در قراردادتان به چک اشاره شده که بابت تحویل ملک است که باید طبق آن عمل شود.
سوال حقوقی - مطالبه وجه چک اجرای حکم
باسلام...بعد از ۵ سال چک فردی را به اجرا گذاشتم تازه امروزحکم جلب گرفتم. ولی گفته شده که طرف گفته می خواهد زمینی در بیابان که سند دارد ولی خریدار ندارد را معرفی نماید به دادسرا و حتی دراجرای احکام هم گفتند اگرمال را معرفی کند هرکجا هم که باشد شما ناچار هستید صبرکنید تا در مزایده خریداری پیداکند یا خودتان برش دارید.آیااینگونه است؟؟
ممنون میشم زودترپاسخ دهید.
پاسخ :
بله درست است این مال سند دار هرکجا باشد مورد قبول است. انتخاب مال جهت معرفی به اجرای احکام و وصول محکوم به با بدهکار است. و شما حق انتخاب ندارید.
سوال حقوقی - مطالبه وجه چک مضاربه
مادر بنده یک سال پیش از بانک مبلغ 20 میلیون تومان وام گرفت ولی به دلیل ناتوانی در پرداخت قسط ها مجبور شد پول را به شخصی بدهد تا با آن پول کار کرده و ماهانه 500 هزار تومان به ما پرداخت کند و یک چک 20 میلیونی به ما داده است که متعلق به همسرش می باشد و حال که درخواست 20 میلیون را کردیم می گوید من 12/500/000 تومان آن را پرداخت کرده ام و شما فقط 7/500/000 تومان از من طلبکار هستید آیا باید به چه صورت اقدام کنیم لازم به ذکر است که یک چک 20 میلیونی تومانی از همسرش دراختیار داریم.آیا برای این کار نیاز به وکیل داریم؟
پاسخ :
شما می توانید بر اساس قراردادتان اقدام نمایید و چنانچه قراردادی ندارید و یا مدرکی دال بر این توافق ندارید، می توانید چک را به اجرا گذاشته و مبلغ آن را دریافت کنید.البته مشکل اساسی شما شبهه ربوی بودن این معامله است. بهتر بود توافقات خود را در قالب یه قرارداد قانونی درج و تعریف میکردید قرارداد مضاربه در این فرض بهترین انتخاب است.
سوال حقوقی - استرداد چک تضمینی
مبلغ ٥0.٠٠٠.٠٠٠ پنجاه میليون ريال بدهكار شخصي بودم و قرار اوليه ما عند الاستطاعه بوده! يك قطعه چك به مبلغ بالا بدون تاريخ دستش دادم. طي دو مرحله نصف وجه طلبي را گرفته و رسيد داده اند. چند روز پيش به شوراي حل اختلاف مراجعه و درخواست تامين خواسته و مطالبه وجه چك كرده است. وقت ده روزه هنوز براي اعتراض دارم. البته كتبي ابلاغ نشده، حساب حقوقي ام را مسدود كرده اند.
پاسخ :
اگر رسيد و شاهد داريد به شوراي حل اختلاف مراجعه نمایید و ثابت كنيد كه آن چك بابت اين بدهي بوده است. به طور کلی قاعده این است که دارنده چک طلبکار است و کسی که خلاف این ادعا می کند مدعی محسوب و اثبات امر به عهده اوست.
سوال حقوقی - مطالبه وجه جک بابت حقوق کارکنان
شرکتی بابت حق سنوات به پنجاه نفر از کارگران خود چک پرداخت نموده ولی همه چک ها در یک روز برگشت خورده وموجودی نداشته چگونه میشود احقاق حق کرد؟
پاسخ :
به سوال شما که در مورد چک برگشتی می باشد در بخش خدمات حقوقی پاسخ داده شد. چنانچه نیاز به مشاوره دقیق تری در مورد نحوه شکایت در اداره کار و مطالبه حق و حقوق خود دارید با شماره های دفتر تماس بگیرید و با وکیل متخصص دعاوی کارگر و کارفرما و حقوق کار مشورت کنید.
سوال حقوقی - مطالبه وجه چک - چک برگشتی
اینجانب و پنجاه نفر دیگر از همکارانم در شرکتی در کلار آباد استان مازندران مشغول به کار هستیم .که در پایان سال گذشته این شرکت که در زمینه رستوران داری و پذیرایی فعالیت می کند با اجاره دادن این مکان ،بابت سنوات گذشته کارکنان خود به همه چک پرداخت نموده که متاسفانه هیچکدام از این چک ها وصول نشده وهمه برگشت خورده است.
پاسخ :
می توانید با مراجعه به محاکم عمومی (اگر مبلغ چک زیر 20 میلیون تومان است مراجعه به شورای حل اختلاف) وجه چک را مطالبه کنید.
هم چنین می توانید مستقیما به هیت تشخیص اداره کار جهت مطالبه حقوق استخدامی خود (سنوات و حقوق معوقه و عیدی و......) مراجعه نمایید.
سوال حقوقی - مسئولیت پرداخت وجه چک
اینجانب حمید فرزند رمضان. شغل پدر اینجانب لوله کش گاز. پدر اینجانب معامله ای انجام می دهد و لوله ای خریداری می کند به صورت چکی به مبلغ 8.500.000 تومان که چک را بنده کشیدم و پدر به عنوان پشتیبان چک مبلغ 12.000.000 تومان سفته می دهد و طرفین (پدرم و فروشنده) قرار داد میکنند که درصورت وصول نشدن چک در مورد مقرر سفته قابل وصول می باشد.
الان شش ماه میگذرد که چک پاس نشده.چک برای برج 2 بود ایشان برج 6 وکیل گرفتن و شکایت کردن. وکیل ایشان از دست بنده ( حمید) بابت چک شکایت کردند در شعبه 12 و چند هفته بعد از دست پدرم(رمضان) بابت سفته شکایت کردند در شعبه 13 بدون انکه اشاره کنند به چک و سفته را بصورت مستقل به اجرا گذاشتند.
حال پول انها جور شده و ما قادر به پرداخت 8.500.000 می باشیم. چندبار به شورای حل اختلاف شعبه 12 مراجعه کردیم نیامدند و حضور ماهم در پرونده چک ثبت نشد... درمورد پرونده سفته هم از ترس دادگاه شعبه 13 نرفتیم. تا اینکه وکیل تماس گرفتند و قرار گذاشتن در دفتر شاکی حضور بعمل برسانیم برای حل.ما رفتیم . حرفشان این بود که 8.500.000 اصل پول ما جدا نزدیک به 1.500.000 تومان دیرکرد این چند وقت جدا هزینه داد رسی دو پرونده به مبلغ 700.000 تومان جدا. حق الوکاله وکیل دو پرونده به مبلغ 2.000.000 تومان جدا. این حق ماست اگر پرداخت نکنید هم چک هم صفته را قانونی از شما خواهیم گرفت.حال ما مانده ایم چ بکنیم. کارگر هستیم و ندار.اصل پول رو به زور جور کردیم.حال ما چه بکنیم ایا سفته را میتوانند به اجرا بگذارند؟ از شاکی رسید داریم که سفته پشتیبان چک میباشد و در صورت وصول نشدن چک در موعد مقرر قابل وصول میباشد.حال ما چه کنیم؟حقشان می باشد و هرچه گفتند پرداخت کنیم. یا خیر حقشان نیست و از خود دفاع کنیم؟چگونه دفاع کنیم بر اساس کدام بند و ماده قانونی دفاع کنیم؟
پاسخ :
مبلغی را که اصل بدهی شما است و آماده کرده اید به شعبه 12 ببرید شماره حساب دادگستری رو بگیرید واریز کنید به صندوق دادگستری.فیش واریز خود را ببرید به شعبه ای که سفته ها در جریان هست با این کار هر دو پرونده را می بندید اما در خصوص خسارت تاخیر تادیه و یا هزینه های دادرسی نظر قاضی شعبه ای که چک در جریان هست مهمه سعی کنید روی احساسات قاضی کار کنید ونظرش رو جلب کنید.
سوال حقوقی - مطالبه وجه چک
باسلام... بنده 4 عدد چک 10 میلیون تومانی دارم بدون تاریخ جهت وصول 2 سال هست نتونستم وصول کنم و هزینه دادرسی وکالت ندارم آیا مقدور هست وصول گردد از مبلغ کل کسر گردد؟
پاسخ :
خیر چنین امکانی وجود ندارد.
مطالب مرتبط با مطالبه وجه چک:
1-موارد دفاع متهم صدور چک بلامحل وکیل چک
2-شرایط شکایت کیفری چک وکیل کیفری وکیل چک
3-دادخواست مطالبه وجه چک و توقیف اموال
4-نکات مهم چک کیفری و شکوائیه و رای دادگاه