نحوه مطالبه وجه چک طبق قانون جدید چک

_{^{نحوه مطالبه وجه چک طبق قانون جدید چک}}

برای مطالبه وجه چک راههای مختلفی وجود دارد از جمله مراجعه به دادسرا و شکایت کیفری چک بلامحل یا مراجعه به دادگاه حقوقی و مطالبه وجه چک با دادخواست حقوقی و در نهایت مراجعه به اداره اجرای ثبت و درخواست صدور اجرائیه یا به اصطلاح اجرای چک اینکه بهترین راه مطالبه وجه چک چیست، بستگی به نکات و متغیرهای زیادی دارد.در ادامه تلاش می شود به نکات مهم در خصوص بهترین راه های مطالبه وجه چک و شکایت و اقدام جهت وصول وجه چک بلامحل، اشاره شود.

توصیه می شود قبل از هر اقدام جهت تشخیص و انتخاب کوتاه ترین راه و بهترین راه وصول چک با یک وکیل چک و وکیل با تجربه در زمینه اسناد تجاری و وصول مطالبات مشورت نمائید. نتایج مختلفی که از این سه راه حاصل می شود عبارتست از ممنوع الخروجی، حکم جلب، خسارت دیرکرد، حکم محکومیت، تعیین مجازات، ممنوعیت از داشتن دسته چک که فقط یک وکیل خوب برای چک میتواند بهترین و کوتاهترین راه برای وصول وجه چک را به شما معرفی کند.

_{^{برای وصول چک چه کار باید کرد ؟}}

مطالبه وجه چک زمانی موضوعیت پیدا می کند که دارنده به بانک مراجعه کند و با عدم قابلیت پرداخت چک مواجه گردد به این معنی که به دلیل کسرموجودی یا مغایرت امضاء یا دستورعدم پرداخت یا مسدودی حساب، چک قابلیت پرداخت نداشته باشد که در این فرض دارنده باید یک تصمیم مهم بگیرد و آن اینکه منتظر پرداخت وجه چک و رفع مانع از سوی صادرکننده بماند یا اقدام خود را در جهت اعمال فشار به صادرکننده شروع کند.
در همین راستا دارنده ممکن است رفتار متفاوتی داشته باشد که البته این رفتار باید با توجه به شخصیت تجاری و معاملی و نیز موقعیت صادرکننده انتخاب گردد.
1- بعد از اطلاع از عدم امکان وصول چک بدون برگشت زدن آن از بانک خارج شده و به مذاکره با صادرکننده بپردازد.
2- چک را برگشت بزند ولی بدون اقدام جهت شکایت فقط از آن بعنوان یک اهرم فشار در مذاکره بهره ببرد.
3- چک را برگشت زده و بلافاصله با انتخاب راه مناسب اقدام به شروع شکایت علیه صادرکننده نماید.

_{^{راه های مطالبه وجه چک چیست ؟}}

_{^{شکایت صدور چک بلامحل}}

شکایت در دادسرا برای جرم صدور چک پرداخت نشدنی و به اصطلاح شکایت کیفری و اعلام جرم علیه صادرکننده چک زمانی مناسب است که مطمئن باشید اولاً چک شما شرایط لازم جهت شکایت کیفری را دارد و ثانیا اعلام جرم و گرفتن حکم جلب و تعیین مجازات بر طرف مقابل (صادر کننده چک) تاثیر گذاشته و فشار میاورد؟ به اعتقاد بعضی بهترین راه مطالبه وجه چک همین است اما به باور نگارنده این فقط در فرضی صادق است که صادرکننده چک در دسترس باشد و احضار به دادسرا برای وی قابل تحمل نباشد.
نکته- در واقع در شکایت کیفری چک بلامحل دارنده چک صرف نظر از وجه چک، مجازات طرف مقابل را تقاضا کرده است و همین ترس از اعمال مجازات انگیزه ی میشود که صادر کننده در جهت پرداخت وجه چک و اخذ دارنده چک اقدام و تلاش نماید. 
نکته -  شکایت مطالبه وجه چک گاهی بسیار سریع به نتیجه میرسد به این صورت که دارنده میتواند دستور جلب صادر کننده را ظرف مدت کوتاهی بگیرد و همین مواجه شدن با حکم جلب انگیزه ی می شود که صادر کننده در جهت جلب رضایت دارنده چک تلاش کند. 
نکته -  صادر کننده آگاه و مطلع اگر در جهت مقاومت و دفاع بر اید و در دادسرا حاضر شود و وثیقه یا کفیل معرفی کند رسیدگی به اتهام صدور چک بلامحل وارد مراحل پیچیده و طولانی میشود. پس لزوما آن طور که خیلی از افراد فکر میکنند شکایت کیفری کوتاه ترین راه نیست.
نکته -  شکایت کیفری چک بلامحل از جهت هزینه دادرسی به مراتب کم هزینه تر از راههای دیگر است. 

_{^{دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک}}

در شکایت حقوقی وجه چک (دادخواست حقوقی چک) دارنده با مراجعه به دادگاه حقوقی و تقدیم دادخواست ضمن مطالبه وجه چک میتواند تقاضای صدور قرار تامین خواسته و توقیف اموال بنماید.من حیث المجموع کامل ترین و بهترین راه مطالبه وجه چک همین است چرا که تمامی اقدامات و الزامات در قالب شکایت حقوقی قابل اعمال است مثل توقیف اموال، حکم جلب و ممنوع الخروجی.
نکته - در اقدام حقوقی مطالبه وجه چک دارنده برای اینکه بتواند بدون هیچ هزینه، سپرده و خسارت احتمالی ( ماده 107 قانون آیین دادرسی مدنی) توقیف اموال بگیرید باید ظرف مدت 15 روز از تاریخ چک آن را برگشت زده باشد در غیر اینصورت باید مبلغی به تشخیص دادگاه را در صندوق دادگستری سپرده نماید. (معمولا 20 درصد از مبلغ چک)
نکته -  برخلاف آنچه که خیلی از افراد تصور میکنند شکایت حقوقی چک تا صدور حکم بدوی خیلی طولانی نیست و شاید ظرف حدودا دو یا سه ماه به طور معمول حکم دادگاه بدوی صادر شود. 
نکته - شکایت حقوقی مطالبه وجه چک زمانی مناسب است که طرف مالی برای توقیف داشته باشد و نیز چک در مهلت 15 روزه از تاریخ مندرج در آن برگشت خورده باشد و همچنین خسارت تاخیر تادیه یا به تعبیر عامیانه خسارت دیر کرد قابل توجه ای به آن تعلق بگیرد. 
نکته -  ضمن شکایت کیفری و پس از اینکه دادسرا رسیدگی اولیه را انجام داد و پرونده به دادگاه کیفری رفت صادر کننده میتواند دادخواست حقوقی مطالبه وجه چک هم بدهد. پس شکایت حقوقی و کیفری با هم قابل جمع اند. 

_{^{درخواست صدور اجراییه در اداره اجرای ثبت}}

شکایت اجرایی تا درخواست صدور اجرائیه در اداره اجرای ثبت راه دیگری برای مطالبه وجه چک است و زمانی مناسب است که دارنده بخواهد اموالی را از صادر کننده توقیف نموده و وی را برای مدت طولانی ممنوع الخروج نماید.
نکته -  درخواست صدور اجرائیه برای چک از این جهت که هزینه ای ندارد و خیلی زود به نتیجه میرسد و امکان توقیف اموال صادر کننده چک ضمن آن وجود دارد، اقدام مناسبی است. ولی در این نوع شکایت دارنده به هیچ وجه نمیتواند دستور جلب (حکم جلب) بگیرد.

_{^{اقدامات  دارنده چک در قالب درخواست صدور اجرائیه}}

1- توقیف اموال غیر منقول مانند ملک، آپارتمان و زمین.

2- توقیف اموال منقول مانند خودرو و اسباب و اثاثیه.

3- توقیف حسابهای بانکی 

4- درخواست ممنوع الخروجی بدهکار

_{^{درخواست صدور اجراییه از اجرای احکام دادگستری}}

در حال حاضر و با قانون گذاری فعلی و با الزام قانون گذار به ضرورت دریافت و صدور چک های صیادی، در خصوص این قبیل چک ها برای شکایت حقوقی مراجعه به دادگاه عمومی ضرورت ندارد و دارنده چک می تواند مستقیماً به اجرای احکام دادگستری مراجعه نماید. 

^{_{نحوه مطالبه وجه چک طبق قانون جدید}}

بر اساس مقررات جدید و آخرین تغییرات قانون چک یک راه و انتخاب برای اقدام و اعمال فشار به صادرکننده به آنچه از قبل وجود داشت اضافه گردیده است که عبارت است از " اقدام جهت درخواست صدور اجراییه در اجرای احکام دادگستری ".
به موجب این امکان به دارنده حق داده شده است که پس از برگشت چک با مراجعه مستقیم به اجرای احکام مانند کسی که حکم قطعی دادگاه را در دست دارد بلافاصله درخواست شروع عملیات اجرایی را نماید.

_{^{نمونه دادخواست مطالبه وجه چک در دادگاه حقوقی}}

خواهان : ..........
خوانده : ...........
وکیل : مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری
تعیین خواسته و بهای آن 
1-  صدور حکم مبنی بر محکومیت خوانده به پرداخت وجه یک فقره چک به شماره ... مورخ 87/3/18 به مبلغ یکصد و پنجاه میلیون ریال به عهده بانک تجارت
2- پرداخت خسارات دادرسی اعم از هزینه دادرسی، خسارت تاخیر تادیه و حق الوکاله
3-  بدواً صدور قرار تامین خواسته وجه چک از اموال خوانده
دلایل و منضمات دادخواست
1-  تصویر مصدق چک و گواهی عدم پرداخت
2-  اصل وکالت نامه

_{^{شرح دادخواست مطالبه وجه چک}}

ریاست محترم دادگاه های عمومی تهران
با سلام و تقدیم احترام
به استحضار می رساند خوانده محترم آقای ......... در تاریخ 87/3/18 اقدام به صدور یک فقره چک به شرح ستون خواسته در وجه موکل نموده اند که در تاریخ یادشده با مراجعه ایشان به بانک محال الیه منتهی به صدور گواهی عدم پرداخت گردیده. با عنایت به مراتب فوق مستدعی است دستور فرمایید ضمن صدور قرار تامین خواسته،وجه چک و کلیه خسارات دادرسی به موکل پرداخت شود.

^{_{نمونه رای دادگاه حقوقی در خصوص مطالبه وجه چک}}

به تاریخ : 99/4/22     
کلاسه پرونده : ...............     
شماره دادنامه : .............
مرجع رسیدگی : شعبه پنجم دادگاه عمومی (حقوقی) تهران
خواهان : ...........  با وکالت  آقای مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری به نشانی میدان فاطمی، میدان گلها
خوانده : آقای ...... به نشانی ................
خواسته : مطالبه وجه چک
گردشکار – خواهان دادخواستی به خواسته فوق به طرفیت خوانده بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه و ثبت به کلاسه فوق و جری تشریفات قانونی فوق العاده / مقرر دادگاه به تصدی امضاءکننده زیر تشکیل است و با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید.

_{^{متن رای دادگاه مطالبه وجه چک}}

در خصوص دعوی ........  با وکالت آقای وکالت مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری به طرفیت آقای ......... فرزند ......... به خواسته مطالبه مبلغ 150,000,000 ریال موضوع یک فقره چک مستند دعوی به شماره ... عهده حساب جاری ..... بانک تجارت شعبه منوچهری تهران با احتساب خسارات دادرسی به شرح متن دادخواست تسلیمی، با التفات به اینکه وجود مستندات دعوی در ید خواهان ظهور در اشتغال ذمه خوانده به میزان وجه مرقوم دارد و با عنایت به اینکه دعوی مطروح و مستندات آن مصون از تعرض خوانده باقیمانده است، با استصحاب بقاء دین بر ذمه خوانده دعوی خواهان را مقرون به واقع تشخیص و با استناد مواد 198،502،515،519 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی و مواد 310 و 313 قانون تجارت حکم به محکومیت خوانده به پرداخت مبلغ یکصد و پنجاه میلیون ریال بابت اصل خواسته و مبلغ هفت میلیون و هفتصد و پنجاه و دوهزار ریال بابت هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل به لحاظ خسارت ناشی از طرح دعوی در حق خواهان صادر و اعلام میدارد و همچنین خوانده را به پرداخت خسارت تاخیر تادیه براساس تغییر شاخص اعلامی از سوی بانک مرکزی راجع به اصل خواسته از زمان اخذ گواهینامه عدم پرداخت وجه چک مرقوم مورخ 88/12/4 لغایت ایصال محکوم به در حق خواهان صادر می نماید. رای صادره غیابی و ظرف بیست روز از ابلاغ قابل واخواهی نزد این دادگاه می باشد.
رئیس شعبه پنجم دادگاه عمومی (حقوقی) تهران