خدمات دفتر وکالت و مشاوره حقوقی دادگران حامی

 احکام و مقررات مطالبه نفقه زوجه و اقارب

احکام و مقررات مطالبه نفقه زوجه و اقارب

به موجب قانون 1107 قانون، نفقه عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث البیت که به طور متعارف با وضعیت زن متناسب باشد و خادم در صورت عادت زن یا احتیاج او به واسطه مرض یا نقصان اعضا. به عبارت دیگر نفقه عبارت است از چیزی که برای گذران زندگی لازم و مورد نیاز باشد.نفقه شامل انفاق بر زوجه، اولاد و نزدیکان می‏ شود.

 

  |  
بازدید: 15891
  |  
امتیاز: Article Rating

نکات مهم نفقه زوجه و اقارب

  • نفقه زوجه : انفاقی که شوهر باید به همسر خود بپردازد.
  • نفقه اقارب : انفاقی که شخص در حالت نیازمندی والدین و فرزندان باید هزینه کند. 
  • شرط وجوب نفقه زوجه دو چیز است:

1- نکاح دائم

2 - تمکین زوجه.

  • شرط وجوب نفقه اقارب دو چیز است:

1- فقط دریافت کننده

2- استطاعت مالی نفقه دهنده.

  • نفقه زوجه باید متناسب با وضع اجتماعی زن باشد در حالی که مطابق ماده 1204 قانون مدنی نفقه اقارب فقط به اندازه رفع حاجت آنان با توجه به توان انفاق کننده می باشد. لازم به ذکر است هر چند در ماده 1107 مالک تعیین نفقه تنها وضع زن قرار داده شده است ولی به نظر میرسد که موقعیّت و وضع مالی شوهر نیز باید موردنظر باشد. 
  • به موجب ماده 1108 قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع مشروع از اداى وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود. استحقاق نفقه در عقد دائم مشروط به تمکین زوجه است، مگر اینکه زوجه داراى عذر شرعى باشد، که در این صورت هر چند زوجه از اداى وظایف زناشویى خوددارى کند، ولى مستحق نفقه می باشد.
  • لازم به ذکر است مخالفت زن از شوهر منجر به ناشزه شدن نمی شود، بلکه ناشزه شدن فقط در اثر مخالفت در اموری است که بر مبنای وظایف زوجیت بر زوجه واجب می باشد.

 

تفاوت های نفقه زوجه و اقارب

  • در تفاوت نفقه زوجه با نفقه اقارب باید گفت برخلاف نفقه اقارب، نفقه زوجه تکلیفی یک جانبه است و زن هیچ گاه مکلف به دادن نفقه به شوهر نیست.
  • همچنین نفقه زن مشروط به فقر زن یا تمکّن مرد نیست، زن حتی اگر ثروتمند باشد میتواند از شوهر نفقه طلب کند. هرگاه مرد براى پرداخت نفقه زن خویش مالى نداشته باشد، موظّف است که کار کند و نفقه را تأمین نماید مگر آن که شغلى مطابق با شئون و حیثیّات او وجود نداشته باشد، که در این صورت مدیون بوده و در موقع مالدار شدن ملزم به جبران است.
  • در صورتی که در تادیه نفقه اقارب، کسی ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد، یعنی بتواند بدون اینکه از حیث پرداخت نفقه در وضع معیشت خود دچار مضیقه گردد، نفقه بدهد.
  • نفقه زن همانند سایر دیون بر ذمه شوهر است و زن می تواند به دلیل معاوضی بودن نفقه زوجه، نفقه گذشته خود را از شوهر طلب نماید.
  • همچنین، چنانچه زوجه قبل از دریافت نفقه فوت نماید، مانند سایر طلبه اى او به ورثه منتقل می گردد. در حالی که نفقه اقارب همیشه ناظر به آینده است و نسبت به نفقه گذشته، نمیتوانند مطالبه ای داشته باشند. 

 

ضمانت اجرای نپرداختن نفقه زوجه و اقارب

ضمانت اجرای کیفری عدم پرداخت نفقه به زوجه و اقارب به موجب ماده 53 قانون حمایت خانواده می باشد که بیان می دارد هر کس با داشتن استطاعت نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب النفقه امتناع نماید به حبس تعزیری درجه شش (بیش از شش ماه تا دو سال) محکوم خواهد شد. 
الزام شوهر به دادن نفقه از آثار نکاح دائم است و در نکاح موقت، شوهر چنین الزامی ندارد. البته زوجین میتوانند ضمن عقد نکاح موقت شرط کنند که زن تحت سرپرستی مرد باشد و مرد ملزم به تأمین هزینه زن باشد.
به موجب ماده 1109 قانون مدنی نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است، مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد. لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح یا طلاق بائن باشد، زن حق نفقه ندارد، مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.
در خصوص نفقه فرزندان باید گفت نفقه ی اولاد ذکور تا 18 سالگی و اناث تا زمانی که ازدواج نکرده اند با پدر است. البته در صورتی که ذکور به تحصیلات خود ادامه دهند نفقه همچنان برعهده ی پدر می باشد. همچنین فرزندان اناث که شوهر کند و بعد مطلقه شود و یا همسرش فوت نماید که مستمری نداشته باشد، نفقه ی ایشان با پدر خواهد بود.
در رابطه با مطالبه نفقه زوجه و فرزندان باید گفت در صورت استنکاف شوهر از پرداخت نفقه، زن می تواند با مراجعه به دادگاه، شوهر را ملزم به پرداخت آن نماید. در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

لازم به ذکر است اگر زوج از دادن نفقه زوجه استنکاف نماید، طبق قانون زوجه حق دارد برای طلاق به دادگاه رجوع کند. افرادی که واجب النفقه هستند نیز می توانند دادخواست مطالبه نفقه به دادگاه خانواده ارائه نموده و در این صورت دادگاه میزان و ترتیب پرداخت نفقه آنان را تعیین می‌ کند.

 

 

مستندات قانونی در خصوص نفقه

ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی
نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی
هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.
ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی
نفقه مطلقه رجعیه در زمان عده بر عهده شوهر است مگر اینکه طلاق در حال نشوز واقع شده باشد لیکن اگر عده از جهت فسخ نکاح‌ یا طلاق بائن باشد زن حق نفقه ندارد مگر در صورت حمل از شوهر خود که در این صورت تا زمان وضع حمل حق نفقه خواهد داشت.
ماده ۱۱۱۰ قانون مدنی
در ایام عده وفات، مخارج زندگی زوجه عندالمطالبه از اموال اقاربی که پرداخت نفقه به عهده آنان است (درصورت عدم پرداخت) تامین می گردد.
ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی
زن میتواند در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه به محکمه رجوع کند در این صورت محکمه میزان نفقه را معین و شوهر را به دادن آن محکوم خواهد کرد.

ماده ۱۱۱۲ قانون مدنی
اگر اجراء حکم مذکور در ماده قبل ممکن نباشد مطابق ماده ۱۱۲۹ رفتار خواهد شد.
ماده ۱۱۱۳ قانون مدنی
در عقد انقطاع زن حق نفقه ندارد مگر اینکه شرط شده یا آنکه عقد مبنی بر آن جاری شده باشد.
ماده ۱۱۹۶ قانون مدنی
در روابط بین اقارب فقط اقارب نسبی و در خط عمودی اعم از صعودی و یا نزولی ملزم به اتفاق یکدیگرند.
ماده ۱۱۹۷ قانون مدنی
کسی مستحق نفقه است که ندار بوده و نتواند به وسیله اشتغال به شغلی وسائل معیشت خود را فراهم سازد.
ماده ۱۱۹۸ قانون مدنی
کسی ملزم به انفاق است که متمکن از دادن نفقه باشد یعنی بتواند نفقه بدهد بدون اینکه از این حیث در وضع معیشت خود دچار ‌مضیقه گردد برای تشخیص تمکن باید کلیه تعهدات و وضع زندگانی شخصی او در جامعه در نظر گرفته شود.
ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی
نفقه اولاد بر عهده پدر است. پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است، با رعایت الاقرب‌ فالاقرب؛ در صورت ‌نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها نفقه بر عهده مادر است.
هر گاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد با رعایت الاقرب فالاقرب به عهده اجداد و جدات مادری و جدات پدری واجب‌النفقه است و اگر چند نفر از ‌اجداد و جدات مزبور، از حیث درجه اقربیت مساوی باشند، نفقه را باید به حصه متساوی تادیه کنند.
ماده ۱۲۰۰ قانون مدنی
نفقه ابوین با رعایت الاقرب‌ فالاقرب به عهده اولاد و اولاد اولاد است.
ماده ۱۲۰۱ قانون مدنی
هر گاه یک نفر هم در خط عمودی صعودی و هم در خط عمودی نزولی اقارب داشته باشد که از حیث الزام به انفاق در درجه مساوی‌ هستند نفقه او را باید اقارب مزبور به حصه متساوی تادیه کنند بنابراین اگر مستحق نفقه پدر و مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را باید پدر و ‌اولاد او متساویا تادیه کنند بدون این که مادر سهمی بدهد و همچنین اگر مستحق نفقه مادر و اولاد بلافصل داشته باشد نفقه او را باید مادر و اولاد ‌متساویا بدهند.
ماده ۱۲۰۲ قانون مدنی
اگر اقارب واجب‌النفقه متعدد باشند و منفق نتواند نفقه همه آن ها را بدهد اقارب در خط عمودی نزولی مقدم بر اقارب در خط عمودی‌ صعودی خواهند بود.
ماده ۱۲۰۳ قانون مدنی
در صورت بودن زوجه و یک یا چند نفر واجب‌النفقه دیگر زوجه مقدم بر سایرین خواهد بود.

ماده ۱۲۰۴ قانون مدنی
نفقه اقارب عبارت است از مسکن و البسه و غذا و اثاث‌البیت به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق.
ماده ۱۲۰۵ قانون مدنی
در موارد غیبت یا استنکاف از پرداخت نفقه، چنانچه الزام کسی که پرداخت نفقه بر عهده اوست ممکن نباشد دادگاه می تواند با مطالبه افراد واجب النفقه به مقدار نفقه از اموال غایب یا مستنکف در اختیار آنها یا متکفل مخارج آنان قرار دهد و در صورتی که اموال غایب یا مستنکف در اختیار نباشد همسر وی یا دیگری با اجازه دادگاه می توانند نفقه را به عنوان قرض بپردازند و از شخص غایب یا مستنکف مطالبه نمایند.
ماده ۴۷ قانون حمایت خانواده 1391
دادگاه در صورت درخواست زن یا سایر اشخاص واجب ‌ النفقه، میزان و ترتیب پرداخت نفقه آنان را تعیین می‌کند.
تبصره ـ درمورد این ماده و سایر مواردی که به ‌ موجب حکم دادگاه باید وجوهی به‌طور مستمر از محکوم علیه وصول شود یک بار تقاضای صدور اجرائیه کافی است و عملیات اجرائی مادام که دستور دیگری از دادگاه صادر نشده باشد ادامه می‌یابد.

ماده ۵۳ قانون حمایت خانواده 1391
هرکس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تادیه نفقه سایر اشخاص واجب ‌ النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه شش محکوم می‌شود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و درصورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزائی یا اجرای مجازات موقوف می‌شود.
تبصره ـ امتناع از پرداخت نفقه زوجه‌ای که به موجب قانون مجاز به عدم تمکین است و نیز نفقه فرزندان ناشی از تلقیح مصنوعی یا کودکان تحت سرپرستی مشمول مقررات این ماده است.

 

راه های تماس و مشاوره با وکیل متخصص دعاوی خانواده

3.11 از 5 (9 امتیاز)
نظرات
در حال حاضر هیچ نظری ثبت نشده است. شما می توانید اولین نفری باشید که نظر می دهید.
ارسال نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

جهت مشاوره حقوقی یا اعطای وکالت به وکیل دادگستری همین حالا تماس بگیرید.
تلفن ثابت:88019243-88019244
تلفن همراه :09121457035

رزرو وقت مشاوره حقوقی با وکیل

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از دفتر وکیل مسعود محمدی و دفتر وکالت دادگران حامی و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره حقوقی حضوری و مشاوره حقوقی تلفنی، کلیک کنید.