X

 خلع ید و بیرون کردن غاصب - تصرف غیر قانونی

خلع ید و بیرون کردن غاصب - تصرف غیر قانونی

خلع ید به معنی جلوگیری از ادامه تصرف غیر قانونی در هر نوع مال اعم از منقول یا غیر منقول است. قانون گذار در مواد 308 به بعد قانون مدنی تحت عنوان غصب به مقررات راجع به خلع ید پرداخته است. پس به صورت صریح در قوانین حقوقی از واژه خلع ید استفاده نشده و منظور از خلع ید همان غصب است. (به جز ماده 43 قانون اجرای مدنی که صراحتاَ به خلع ید مشاعی اشاره دارد).دعوای خلع ید دعوایی مالی و در صورتی که موضوع آن مال غیر منقول باشد ملاک محاسبه هزینه دادرسی ارزش منطقه ای است.دعوای خلع ید به جهت تشابه و نزدیکی با مفاهیمی مثل رفع تصرف عدوانی و تخلیه ید اشتباه گرفته می شود.توصیه می کنیم برای اطلاع از تفاوت بین این مفاهیم مقاله ای راجع به تفاوت خلع ید با تصرف عدوانی را در سایت دادگران مطالعه نمایید.

  |  
بازدید: 103130
  |  
امتیاز: Article Rating

 

تعریف خلع ید، انواع خلع ید 

مالکین املاکی که مورد تصرف غیرقانونی از طرف دیگران قرار می گیرد تحت شرایطی می توانند از مراجع صالح تقاضای رفع ید یا خلع ید یا رفع تصرف یا غصب مطرح نمایند.

در این خصوص علاوه بر عنوان قانونی خلع ید به عنوان مشابهی چون، رفع تصرف عدوانی یا تخلیه ید نیز وجود دارد که امکان توسل به آنها وجود دارد.

در مورد ضرورت یا امکان یا مناسب بودن طرح هریک از این دعاوی، مشاوره با وکیل دادگستری متخصص در زمینه املاک ضروری است.

 

 

انواع خلع ید

خلع ید غاصبانه:

تصرف هر شخص در ملکش باید قانونی باشد و تا زمانی که این تصرف قانونی باشد مشکلی بروز نخواهد کرد و شخص بنا به حق مالکیتی که در ملکش دارد می تواند به تصرفاتش ادامه دهد. اما مشکلات حقوقی زمانی بروز خواهند کرد که این تصرفات مبنای غاصبانه پیدا کنند. به عبارتی در دعوای خلع ید مالک مدعی می شود که ملک او به صورت غیرقانونی در تصرف دیگری است و خواهان رفع این تصرف می باشد. اما از آنجا که خواهان ادعایی مطرح کرده، باید مواردی را به اثبات برساند و از آنجا که در دعوای خلع ید غاصبانه قراردادی بین طرفین منعقد نشده است، اثبات این امور نیاز به دلایلی دارد.

یکی از این موارد که خواهان باید آن را اثبات نماید، مالکیت او بر ملک است. مالک نیز در قانون کسی شناخته شده است که نام او در دفتر املاک ثبت شده باشد و دادگاه این امر را از دفتر املاک استعلام می نماید. بعد از اثبات مالکیت خواهان بر ملک مورد تصرف عدوانی و معلوم شدن تصرف خوانده که از همان ابتدا به صورت غیرقانونی صورت گرفته است، بدون اینکه قراردادی بین طرفین منعقد شده باشد، می توان دعوای خلع ید غاصبانه را طرح کرد.

 

خلع ید امانی:

در دعوای خلع ید امانی در ابتدا بین طرفین قراردادی و جود داشته که طرفین با توافق بر سر بندهای آن رابطه ای حقوقی را بین خود آغاز نموده اند. این رابطه حقوقی به درستی و در کمال صحت پیش خواهد رفت مگر زمانی که موعد قرارداد به پایان برسد (در صورتی که برای قرارداد موعدی تعیین شده باشد) در این صورت پس از انقضای موعد مالک دیگر الزامی به ادامه قرارداد و رابطه حقوقی که بر مبنای آن ایجاد شده است، ندارد. اما اگر متصرف باز هم به تصرفات خود ادامه دهد، به عنوان غاصبی شناخته می شود که ملک را به صورت غیر قانونی در تصرف دارد و می توان علیه او دعوای خلع ید امانی مطرح کرد.

البته لازم به ذکر است اگر در دعوا برای قرارداد مدتی تعیین نشده باشد، در صورتی می توان علیه متصرف دعوای خلع ید امانی مطرح ساخت که مالک، ملکش را مطالبه کرده باشد و متصرف از آن رفع تصرف نکرده باشد و همچنان به تصرفات خود که از این جا به بعد غاصبانه و غیر قانونی است ادامه دهد.

 

خلع ید مشاعی:

در مواردی که حکم خلع ید علیه متصرف ملک مشاع به نفع مالک قسمتی از ملک مشاع صادر شده باشد، از تمام ملک خلع ید می شود ولی تصرف محکوم له در ملک خلع ید شده، مشمول مقررات املاک مشاعی است. بنابراین قانونگذار به طور استثنایی اجازه داده است مالک قسمتی از ملک مشاع بتواند کل ملک را خلع ید نموده و از تصرفات شریک یا غاصب جلوگیری به عمل آورد.

 

 

مقایسه تخلیه ید، خلع ید و تصرف عدوانی:

1- به تعبیر جناب آقای دکتر شمس استاد آیین دادرسی مدنی، خلع ید به مفهوم اعم کلمه شامل دعوای تصرف عدوانی، دعوای تخلیه و دعوای مالکیت (خلع ید به مفهوم اخص) می باشد.

2- در دعوای خلع ید، به مفهوم اخص کلمه یا همان دعوای مالکیت، دادگاه در صورتی حکم علیه خوانده صادر می نماید که خواهان با ارائه ادله مناسب، مالکیت خود را نسبت بهملک مورد دعوا که خوانده آن را تکذیب می کند، ثابت نماید و به عبارت دیگر خلع ید از اموال غیر منقول فرع بر اثبات مالکیت است و در واقع مالک باید مدارک دال بر مالکیت صددرصدی خود را به دادگاه ارائه نماید. 

3- در دعوای تخلیه ید (مثل دعاوی موجر و مستأجری) عدم مالکیت خوانده بر ملک و در مقابل قانونی بودن ید خوانده بر آن (یعنی وجود توافق در قرارداد بین طرفین)، مورد قبول طرفین می باشد لیکن خواهان ادعا می نماید که ادامه ید خوانده بر ملک بر خلاف قانون یا قرارداد بوده و باید تخلیه صورت گیرد.

4- در دعوای تصرف عدوانی که طبق قانون عبارت است از «ادعای متصرف سابق مبنی بر این که دیگری بدون رضایت او مال غیر منقول او را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می نماید»، مدعی در اثبات ذیحقی خود به تصرفات سابق خویش استناد می نماید و بر خلاف دعوای خلع ید به حق مالکیت خود نسبت به ملک که ممکن است داشته یا نداشته باشد متمسک نمی شود و از سوی دیگر، عدوانی بودن تصرفات خوانده را ادعا می نماید، بی آنکه در اینجا نیز مالکیت خوانده نسبت به ملک که ممکن است وجود داشته باشد، قابل طرح و رسیدگی باشد. در واقع قانونگذار از طریق این دعوا تصرف را مورد حمایت قرار داده است بنابراین بر خلاف دعوای خلع ید در دعوای تصرف عدوانی، دادگاه مانند سایر دعاوی تصرف وارد دلایل مالکیت نمی شود.

5- علاوه بر مطالعه مطالب سایت دفتر وکالت دادگران حامی برای مشاوره حقوقی با وکیل متخصص تخلیه تماس بگیرید یا با هماهنگی مراجعه کنید.

6- شکست در دعوای تصرف عدوانی مانع از اقامه دعوای مالکیت (خلع ید به مفهوم اخص) نمی باشد و هدف از تدوین این مقررات حمایت از تصرف و متصرف در برابر تمام اشخاص حتی مالک است و قانون غیر متصرف را حتی اگر مالک باشد از تصرف عدوانی منع نموده است.

 

نمونه سوال در خصوص خلع ید از ملک و اثبات صوری بودن معامله

با سلام. بنده در خرداد ۹۹ آپارتمانی خریداری کردم با مبایعه نامه بنگاهی و سازمان املاک و بعد تنظیم سند رسمی بنام خودم. توافق کردیم که ۱ماه فرصت برای تخلیه و بعد از این مدت با مراجعه به فروشنده متوجه شدم که خانه را تحویل نمیدن. درخواست خلع ید دادم و فروشنده با یک قولنامه دستنویس غیر بنگاهی ۳ دانگ از آپارتمان رو به پدرش بدون رد هیچ پولی فروخته. حالا پدر فروشنده جلب ثالث ( خودفروشنده) داده که بیاد و اقرار بر فروش بکنه درصورتیکه معامله ایشان صوری هست و تازه نوشته شده. ممنونم از راهنماییتون

 

پاسخ وکیل به سوال مخاطب در خصوص رابطه خلع ید و معامله صوری

  • به موجب ماده 22 قانون ثبت اسناد و املاک دولت فقط کسی را که ملک به نام او ثبت شده و یا کسی را که ملک به او منتقل شده و این انتقال در دفتر ثبت اسناد به ثبت رسیده مالک میداند.
  • علاوه بر این به موجب ماده 48 همین قانون اسنادی که مطابق این قانون به ثبت نرسیده اند در هیچ یک از ادارات و محاکم قابل استناد نیستند.
  • با توجه به مواد قانون میتوان گفت کلیه مبایعه نامه ها و قولنامه ها تا زمانی که به ثبت نرسیده اند، در واقع تعهد به بیع محسوب میشوند و نه بیع.
  • پس در مورد فوق با فروش ملک و ثبت آن، مالک از انجام مفاد مبایعه نامه غیر رسمی ( مبایعه نامه ای که پدر مالک مدعی آن میباشند) معذور گردیده و صرفا مسئول جبران خسارت طرف معامله است.

 

 راه های تماس و مشاوره با وکیل برای خلع ید 

ایجاد شده توسط مسعود محمدی، وکیل پایه یک دادگستری
3.12 از 5 (78 امتیاز)
پرسش و پاسخ‌های متداول
خلع ید در واقع موضوع خواسته کسی است که ملک یا مال متعلق به او از طرف یک فرد غاصب مورد تصرف و تصاحب قرار گرفته است.خواهان و مدعی با طرح دعوای حقوقی از دادگاه تقاضای رفع غصب یا خلع ید می نماید.
مهم تفاوت های این دو مفهموم عبارت است از :1- رفع تصرف عدوانی فقط شامل اموال غیرمنقول و املاک می شود ولی موضوع خلع ید ممکن است مال منقول باشد یا غیر منقول 2- دعوای تصرف عدوانی حمایت قانونگذار از متصرف سابق است (صرفنظر از اینکه مالک باشد یا نباشد) اما دعوای خلع ید اصولاً در حمایت از مالک مورد رسیدگی قرار می گیرد.3- ......... .
با توجه به میزان تخصص و تبحر و تجربه هم چنین با عنایت به پیچیدگی های موضوع و دلایل اثباتی دستمزد وکیل ممکن است متغیر باشد.دستمزد ما برای طرح و دفاع از دعوای خلع ید چیزی در حدود 5 تا 7 درصد ارزش مال موضوع خواسته است.
اگر موضوع خلع ید مال غیر منقول باشد در دادگاه حقوقی محل وقوع ملک و اگر موضوع خلع ید مال منقول مانند خودرو باشد در دادگاه حقوقی محل اقامت خوانده.
اشتراک گذاری
نظرات

شنبه, 15 بهمن,1401

منوچهری

باسلام بنده مغازه ای با کسی شریک هستم.سهم من سه دانگ و شریکم که دو برادر هستم به اندازه ۱.۵دانگ سهم دارند.مغازه چندین سال در اجاره شریکم هست و به تازگی قرارداد اجاره تموم شده و مدت ۵ماه هست اجاره پرداخت نکرده.از طرفی به خاطر اختلافات و چندین بار فروش سهم مغازه به شریک و داس نشدن چک و به هم خوردن معامله دستور فروش کل مغازه گرفتم برای مزایده آیا میشد تا زمان مزایده و تعیین تکلیف کل حکم بسته شدن مغازه خلع ید گرفت؟باتشکر

یکشنبه, 08 خرداد,1401

خداشناس

سلام خسته نباشید. ملکی داریم ‌که شهرداری می‌خواهد بزور و بدون دادن حقی از وسط آن جاده ای بسازد و تقریبا نصف آن زمین از دست می‌رود ایا ما می‌توانیم مبلغی از شهرداری بگیریم،

یکشنبه, 01 اسفند,1400

مسعود اصمعی

با سلام. لطفا به سئوالم پاسخ دهید.دو روز قبل به حکم دادگاه وقاضی اجرای احکام ملک خود را از متصرف خلع ید نمودم و بنای موجود هم تا حدودی تخریب و در این زمینه صورتجلسه ای هم تنظیم شد.امروز فرد مزبور مجددا غاصبانه وارد ملک شده و با کشیدن نایلون در اطراف بنا ساکن شد.آیا برای رفع مشکل به دادستانی یا به همان پاسگاه محل مراجعه کنم؟ سپاس

یکشنبه, 14 شهریور,1400

حمید

با سلام ملکی موروثی به پدرم به ارث رسیده است که عمویم با کلاه برداری آن را به شخص ثالث میفروشد.پرونده اکنون به عنوان معترض ثالث درجریان است.آیا امکان دارد در کنار این پرونده از طریق خلع ید اقدام کنیم؟راه دیگری هست؟

جمعه, 24 بهمن,1399

ساسان

با سلام ، ملکی موروثی در تصرف یکی از وراث می باشد. اگر یکی از وراث اجرت المثل مربوط به خود را مطالبه کند و پس از طی مراحل قانونی و پرداخت پول وکیل ، کارشناس، هزینه های دادرسی،... سهم خود را دریافت کند، آیا سایر وراث نیز برای مطالبه اجرت المثل مربوط به خود باید همان مراحل و هزینه ها را طی و پرداخت کنند؟ یا دادگاه مربوطه با توجه به میزان تعیین شده برای نفر اول، سهم سایر وراث را نیز پرداخت می کند و آنها متحمل هزینه های وکیل ، کارشناس، هزینه های دادرسی،...نخواهند شد؟

ارسال نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

رزرو وقت مشاوره حقوقی با وکیل

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از دفتر وکیل مسعود محمدی و دفتر وکالت دادگران حامی و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره حقوقی حضوری و مشاوره حقوقی تلفنی، کلیک کنید.