مسئولیت ضامن های متعدد وام بانکی چگونه است ؟
- ضمان عبارت است از بعهده گرفتن مالی است که برعهدهی شخص دیگر است. همچنین ضمان می تواند التزام ضمانت کننده (ضامن) به جبران خسارت در صورت عدم وفای به عهد شخص مدیون (مضمون عنه) باشد. این عقد بر مبنای رابطه ی قبلی میان بدهکلر و طلبکار بوده و با انعاقد آن، ذمه ی متعهد به ذمه ی ضامن منتقل می گردد.
- لازم به ذکر است که مورد ضمان حتما باید به ذمه ی مدیون تعلق گرفته باشد و همچنین در انجام مورد تعهد مباشرت مدیون شرط نباشد.
- عقد ضمان میان شخص ضمانت کننده و شخص طلبکار بسته می شود و رکن اصلی آن تعهدی است که ضامن برای ادای دین مدیون به مضمون له می دهد.
- بنابراین از آنجایی که مدیون طرف این عقد نیست، مطابق ماده 685 قانون مدنی رضایت او ملاک انعقاد این عقد نبوده و با توجه به اینکه هر مالکی میتواند نسبت به مایملک خود هرگونه تصرفی بنماید، ضامن می تواند بدهی مدیون را پرداخته یا تعهد او را به جا آورد بدون اینکه لازم باشد برای صحت این عمل رضایت مدیون را کسب کند.
- ضمان عقدی است بدون نیاز به انجام هیچونه تشریفاتی و با توافق طرفین انعقاد میگردد.
- از ویژگی های مهم ضمان تبعی بودن آن می باشد که این مسأله یعنی تابع دین بودن عقد ضمان اثر بسیار مهمی در نفوذ و بقای تعهد ضامن دارد. از جمله اینکه بطلان (نه فسخ) دین اصلی موجب باطل بودن ضمان می شود. همچنین مبنای دین باید موجود و مشروع باشد؛ به این معنی که بر ذمه ی مدیون قرار گرفته باشد و مبنای آن موارد نامشر.ع مانند قمار و.. نباشد.
- در رابطه با اثر عقد ضمان باید گفت که انتقال ذمه ی مدیون به ضمان و بری شدن ذمه ی مدیون اثر طبیعی عقد می باشد و ضامن ملزم به پرداخت دین می باشد (البته در ضمان تجاری بدهکار اصلی در کنار ضامن مسئولت پرداخت بدهی را خواهد داشت).
- با این حال ضامن می تواند در ضمان عنوان کند که در صورتی که مدیون دین خود را نپرداخت، او (ضامن) دین را پرداخت خواهد کرد. لازم است توجه شود که تعلیق خود ضمان، یعنی اینکه شخص ضامن شدن خود را معلق به عدم پرداخت کند عقد باطل را می نماید و ضامن تنها می تواند التزام به تأدیه را پس از عقد ضمان معلق کند به عدم پرداخت مدیون.
- در رابطه با ترتیب مسئولیت ضامن های وام بانکی باید گفت مطابق قانون مدنی، اگر ضامن ها متعدد باشند، مضمون له حق مراجعه به هریک از ضامنین یا همه ی آنها را خواهد داشت و هرکدام از آنها به تنهایی مسئول تأدیه ی تمام دین می باشند.
- این نوع مسئولیت که مسئولیت تضامنی ضامنین نام دارد و به مضمون له حق رجوع به قدر تمام مبلغ بدهی را می دهد دارای استثنا بوده و آن اینکه اگر ضامنان به قدر تسهیم ضمانت کرده باشند، در این حالت ضامن به هریک از آنها تنها به اندازه ی سهمی که اون تعهد کرده است حق رجوع دارد و بیشتر از آن را نمی تواند مطالبه نماید.
پاسخ به پرسش مخاطب در خصوص ترتیب مسئولیت ضامن های وام بانکی
♦ در خصوص پرسشی که مطرح فرمودید باید گفت هر بدهی یکبار بیشتر قابل وصول نیست. پس در صورت وصول طلب از خود بدهکار اصولاً همه مطالبات و اسناد طلب منتفی است. بنابراین همین که دین اصلی به نحوی از انحاء ساقط شده ضامن نیز بری میشود.
♦ اما در صورت عدم وصول بدهی از آنجایی که ضمانت تسهیلات بانکی از نوع ضمانت تجاری می باشد، مسئولیت ضامنین تضامنی بوده و چه شما ضامن اول باشد چه دوم و چه سوم، ترتیب در مسئولیت ضامن تأثیری نداشته و به میزان کل تسهیلات مسئولیت بازپرداخت بدهی می باشید. به همین خاطر بانک در صورت عدم وصول بدهی خود حق مراجعه مستقیم به بدهکار و هریک از ضامنین را خواهد داشت.
♦ در خصوص قسمت دوم سوال شما باید گفت در صورت مراجعه ی بانک به شما به عنوان ضامن، بانک حق توقیف اموال شما را خواهد داشت و در صورتی که بانک به وام گیرنده مراجعه نموده و اموال وام گیرنده کفاف بدهی را ندهد، بازهم بانک می تواند اموالذشما را توقیف نماید.
♦ در رابطه با حق مراجعه ی شما باید گفت مطابق قانون شما به عنوان ضامن بعد از کسر شدن مبلغ وام از حسابتان حق مراجعه به مدیون دارید. برای این منظور دادخواست مطالبه وجه از مضمون عنه را در دادگاه اقامه کرده و اگر کل مبلغ را پرداخت نمودید، بانک مکلف است تمامی مدارک را در اختیار شما قرار دهد تا اقدام قضایی انجام دهید.
مستندات قانونی - مسئولیت ضامن وام
ماده 684 قانون مدنی
عقد ضمان عبارت است از این که شخصی مالی را که بر ذمهي دیگري است به عهده بگیرد. متعهد را ضامن طرف دیگر را مضمونله و شخص ثالث رامضمونعنه یا مدیون اصلی میگویند
ماده 685 قانون مدنی
در ضمان، رضاي مدیون اصلی شرط نیست
ماده 698 قانون مدنی
بعد از این که ضمان به طور صحیح واقع شد ذمه¬ي مضمون¬عنه بري و ذمه¬ي ضامن به مضمون¬له مشغول میشود .
ماده 699 قانون مدنی
تعلیق در ضمان مثل این که ضامن قید کند که اگر مدیون نداد من ضامنم باطل است ولی التزام به تأدیه ممکن است معلق باشد .
ماده 700 قانون مدنی
تعلیق ضمان به شرایط صحت آن مثل این که ضامن قید کند که اگر مضمون¬عنه مدیون باشد، من ضامنم، موجب بطلان آن نمیشود
ماده 709 قانون مدنی
ضامن حق رجوع به مضمون¬عنه ندارد مگر بعد از اداي دین ولی میتواند در صورتی که مضمون¬عنه ملتزم شده باشد که در مدت معینی برائت او را تحصیل نماید و مدت مزبور هم منقضی شده باشد رجوع کند
ماده 720 قانون مدنی
ضامنی که به قصد تبرع، ضمانت کرده باشد حق رجوع به مضمون¬عنه ندارد .
ماده 402 قانون تجارت
ضامن وقتی حق دارد از مضمونله تقاضا نماید که بدواً به مدیون اصلی رجوع کرده و در صورت عدم وصول طلب به او رجوع نماید کهبین طرفین (خواه ضمن قرارداد مخصوص خواه در خود ضمانتنامه) این ترتیب مقرر شده باشد.
ماده 403 قانون تجارت
در کلیه مواردی که به موجب قوانین یا موافق قراردادهای خصوصی ضمانت تضامنی باشد طلبکار میتواند به ضامن و مدیون اصلیمجتمعاً رجوع کرده یا پس از رجوع به یکی از آنها و عدم وصول طلب خود برای تمام یا بقیه طلب به دیگری رجوع نماید
ماده 407 قانون تجارت
اگر حق مطالبه دین اصلی مشروط به اخطار قبلی است این اخطار نسبت به ضامن نیز باید به عمل آید.
ماده 408 قانون تجارت
همین که دین اصلی به نحوی از انحاء ساقط شده ضامن نیز بری میشود.
ماده 411 قانون تجارت
پس از آنکه ضامن دین اصلی را پرداخت مضمونله باید تمام اسناد و مدارکی را که برای رجوع ضامن به مضمونعنه لازم و مفید استبه او داده و اگر دین اصلی با وثیقه باشد آن را به ضامن تسلیم نماید - اگر دین اصلی وثیقه غیر منقول داشته مضمونعنه مکلف به انجام تشریفاتی استکه برای انتقال وثیقه به ضامن لازم است.
پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما