امکان ثبت ازدواج اتباع خارجه در ایران

_{^{پاسخ – آیا زن و مرد تبعه افغان می توانند ازدواج خود را در ایران ثبت کنند ؟}}

• احوال شخصیه یا احوال شخصی در اصطلاح حقوقی به معنای اوصاف و خصوصیاتی است که وضع و هویت شخصی و حقوقی و تکالیف فرد را در خانواده و اجتماع معین می کند. احوال شخصیه به طور اعم، شامل اهلیت و وضعیت است، اما به طور اخص، فقط شامل وضعیت می باشد.
• اهلیت عبارت است از صلاحیت کی فرد برای دارا شدن حق (اهلیت تمتع) یا اجرای حق (اهلیت استیفا) و وضعیت اوضاف حقوقی است یعنی وصفی که دارای بار حقوقی می باشد و بیشتر مربوط به تشخیص هویت فرد می گردد مانند مجرد یا متأهل بودن، نام و نام خانوادگی، سن و...
• در خصوص امکان ثبت ازدواج اتباع خارجه در ایران باید گفت احوال شخصیه تابع قانون ملی یا قانون کشور متبوع شخص می باشد، قاعده قانون ملی یا متبوع، از نظر اینکه اصولا قوانین شخصی جهت حمایت افراد و با توجه به آداب و رسوم و عادات اجتماعی آنان وضع شده و نیز از جهت دوامی که نسبت به شخص دارد، دارای مزیت بیشتری است.
• البته باید توجه داشت که فقط شرایط ماهوی نکاح و طلاق تابع قانون دولت متبوع شخصی است و شرایط صوری نکاح معمولا تابع قانون محل تنظیم سند می باشد.
• همچنان که تشریفات رسیدگی به دعوی طلاق باید تابع قانون آیین دادرسی مقر دادگاه باشد
• . لازم به ذکر است که آثار ازدواج و طلاق تابع قانون دولت متبوع شخص است.
• در صورتی که شخص دارای چند تابعیت باشد، جهت اجرای اجرای قانون ملی در مورد احوال شخصیه، ابتدا قاضی تابیعت موثر شخص را تعیین نموده و سپس قانون متبوع را اجرا می نماید. 
• به موجب ماده 6 قانون مدنی ایران قوانین مربوط به احوال شخصیه از قبیل نکاح و طلاق و اهلیت اشخاص و ارث در مورد کلیه اتباع ایران ولو اینکه مقیم در خارجه باشند مجری خواهد بود. علاوه بر این، مطابق ماده 7 همین قانون اتباع خارجی مقیم در خاک ایران از حیث مسائل مربوط به احوال شخصیه و اهلیت خود و همچنین از حیث حقوق ارثیه در حدود معاهدات مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود.
• به طور کلی، احوال شخصیه شامل موارد زیر می باشد:

ازدواج، طلاق، جهیزیه، ابوت، نسب، قبول به فرزندی، اهلیت حقوقی، بلوغ، ولایت و قیمومت، حجر، وصیت، ارث، حضانت، تقسیم مانرک و به طور عموم کلیه مسائل مربوط به حقوق خانوادگی.

پاسخ به پرسش مطرح شده

در پاسخ به پرسشی که طرح نمودید و در خصوص امکان ثبت ازدواج اتباع خارجه در ایران باید گفت ازدواج اتباع خارجی تابع قانون کشور ایران نیست چراکه جزء مسائل احوال شخصیه محسوب شده و تابع قانون کشوری است که زن و شوهر تابعیت آن را دارند.

بنابراین، با وجود تابعیت افغان برای شما و همسرتان، قوانین کشور افغانستان در خصوص رابطه ی شما حاکم خواهد بود. ثبت نکاح دائم برای اتباع ایرانی الزام آور بوده و عدم رعایت آن ضمانت اجرای قانونی دارد اما ثبت ازدواج دو تبعه خارجی در دفاتر ازدواج ایران مقدور نیست.

مضافا اینکه هدف از ثبت نکاح اطمینان از صحت نکاح، پیشگیری از اختلافات آینده، اثبات حقوق زوجین و .. می باشد که این مسائل نیز برای اتباع خارجی تابع قوانین کشور خودشان است و ثبت ازدواج آنان در ایران از این نظر منتفی است. به همین خاطر صرف دارا بودن سند و مدرکی که قانون کشور متبوع، طرفین را زن و شوهر بشناسد، کفایت کرده و حقوق و تکالیف آن ها نیز بر اساس همان قانون در ایران تعیین خواهد شد.

_{^{مواد قانونی قابل استناد در خصوص ثبت ازدواج خارجی ها در ایران}}

ماده ۶ قانون مدنی
قوانین مربوط به احوال شخصیه از قبیل نکاح و طلاق و اهلیت اشخاص و ارث در مورد کلیه اتباع ایران ولو اینکه مقیم در خارجه باشند مجری خواهد بود.
ماده ۷ قانون مدنی
اتباع خارج مقیم در خاک ایران از حیث مسائل مربوط به احوال شخصیه و اهلیت خود و همچنین از حیث حقوق ارثیه در حدود معاهدات مطیع قوانین و مقررات دولت متبوع خود خواهند بود.

پاسخ داده شده توسط کارشناس حقوقی ما : سرکار خانم داوودی