X

 مقررات، احکام و تعریف چک های صیادی

مقررات، احکام و تعریف چک های صیادی

کهنگی قانون صدور چک مصوب 1355، خدشه و بی اعتباری که به اسناد تجاری وارد شده بود، آشفتگی در ظاهر و صورت چک ها و امکان جعل و انواع سوء استفاده از چک، قانونگذار را بر آن داشت که با اصلاح مقررات قانون صدور چک، ضمن متحدالشکل نمودن چک ها تحت عنوان چک های صیادی، فرآیند صدور دسته چک برای اشخاص را مکانیزه کرده و از حدود اختیارات عوامل انسانی بانک ها خارج ساخته و منوط به شرایطی نموده است و با در نظر گرفتن نکات امنیتی، امکان جعل چک را پایین آورده و در نهایت با پیش بینی ضمانت اجراهای جدید، اعتبار چک های صادره را افزایش دهد. 

 

  |  
بازدید: 50568
  |  
امتیاز: Article Rating

قانون چک های صیادی

تعریف چک های صیادی

  • از سال 1397 بانک ها مکلف گردیده اند برای صدور دسته چک فقط از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی اقدام نمایند.
  • به موجب ماده 6 اصلاحی قانون صدور چک، پس از درخواست مشتری، جهت صدور دسته چک باید ضوابط زیر از سوی بانک رعایت گردد و صرفا پس از احراز این موارد، امکان صدور دسته چک برای اشخاص وجود دارد: 

1-  احراز هویت مشتری و اطمینان از صحت مشخصات متقاضی از طریق استعلام از سامانه نظام هویت سنجی الکترونیکی بانکی
2-  احراز عدم وجود ممنوعیت قانونی ثبت شده در سامانه: بنابراین دسته چکهای صیادی در صورتی برای متقاضی صادر می شوند که طبق استعلام صورت گرفته از سامانه مذکور (صیاد) شخص، صلاحیت اخذ دسته چک را داشته باشد (از جمله این که فاقد سابقه چک برگشتی، اعسار و یا ورشکستگی باشد). 
3-  حسب مورد، دریافت گزارش اعتباری از سامانه ملی اعتبارسنجی یا از رتبه بندی اعتباری موسسات
4-  محاسبه سقف اعتبار مجاز متقاضی 

 

نهایتاً در صورتی که سامانه با بررسی موارد فوق الذکر، شخص را واجد صلاحیت اخذ دسته چک تشخیص دهد، با تعیین سقف اعتبار مجاز متقاضی و صدور دسته چک های متحد الشکل که در تمامی بانک ها یکسان بوده و صرفا نام بانک و لوگوی درج شده در آن ها متفاوت می باشد، ضمن اختصاص شناسه یکتا به هر برگ چک، اقدام به صدور دسته چک برای متقاضی می نماید. 

 

نحوه ثبت صدور، تایید و انتقال چک های صیادی در سامانه

چگونگی ثبت چک صیاد توسط صادرکننده

به موجب ماده 21 مکرر قانون صدور چک، صدور، دریافت و انتقال چک های صیادی می بایست در سامانه صیاد بانک مرکزی به ثبت برسد و عدم ثبت این موارد، ضمن این که سبب تضییع حقوق ذینفع می گردد، در جهت مطالبه ی وجه چک مذکور نیز ذینفع را دچار مشکل می نماید. به منظور ثبت این موارد در سامانه صیاد، می توان به یکی از روش های زیر عمل نمود: 

1- ثبت چک صیادی از طریق موبایل بانک

شما می‌توانید بدون محدودیت زمانی و با استفاده از گوشی تلفن همراه بسیاری از عملیات بانکی از جمله ثبت، تایید و انتقال چک‌ در سامانه صیاد را به صورت الکترونیکی انجام دهید.

2- ثبت چک صیادی بوسیله دستگاه های عابربانک 

 با مراجعه به دستگاه های خود پرداز و با همراه داشتن کارت عابربانک، امکان ثبت، تایید و انتقال چک های صیادی وجود دارد. 

3- مراجعه به شعب بانک ها و ثبت چک صیاد

به منظور ثبت چک، شخص صادرکننده صرفا می‌تواند به بانک صادرکننده دسته‌چک خود مراجعه کرده و در زمان تایید دریافت چک نیز شخص تایید‌کننده (ذینفع) می‌تواند به بانک خود مراجعه کند و فرآیند تایید از سوی شخص و توسط بانک صورت گیرد.

4- ثبت چک از طریق اپلیکیشن های تلفن همراه 

از طریق این اپلیکیشن ها(مانند آپ) می توان به راحتی و بدون نیاز به حضور فیزیکی در بانک و یا حتی در صورت مفقودی کارت و یا نداشتن موبایل بانک، نسبت به ثبت چک های صیادی در این اپلیکیشن ها اقدام نمود. 
 

نحوه تایید چک صیادی

پس از ثبت صدور چک توسط صادرکننده، ذینفع (دارنده ای که چک به نام وی در سامانه صیاد به ثبت رسیده است) می تواند به یکی از روش های فوق الذکر و از طریق شناسه یکتای چک صیادی، ضمن بررسی سوابق صادرکننده و اعتبار وی، نسبت به تایید یا رد چک اقدام نماید.  

جهت امکان مطالبه ی چک در تاریخ سر رسید، الزاما خود گیرنده و ذی نفع چک نیز باید مراتب تایید چک را در سامانه ثبت نموده باشد. با بررسی چک صیادی در سامانه، ذینفع هم از ثبت چک مطمئن می شود و هم مراتب تایید خود را اعلام کرده است و اگر چک صادره مورد تایید ذینفع نبود و یا به هر علتی از جمله سوابق صادر کننده، تمایلی به پذیرش چک صادره نداشت، در سامانه مراتب عدم تایید خود را اعلام می نماید. 

 

نحوه انتقال چک های صیادی

چک‌های جدید که بر اساس مـــاده ۶ قـــانـــون اصلاح قانون صدور چک صـــادر می‌شـــوند را نمی توان به صرف امضا یا ظهرنویسی در پشت چک به دیگری منتقل نمود. بلکه انتقال این چک ها همانند صدور آن منوط به ثبت در سامانه صیاد می باشد و دارنده پس از تایید اطلاعات چک می تواند با ثبت مشخصات ذینفع جدید (کدملی یا شناسه ملی وی) از طریق سامانه صیاد به یکی از روش هایی که گفته شد، چک را به شخص ثالثی منتقل نماید. 
 

مدت اعتبار چک های صیادی

اصلاحیه ماده 6 قانون صدورچک در سال 1397 برای این چک ها تاریخ انقضا تعیین نمود و حداکثر مدت اعتبار این چک ها را 3 سال از زمان دریافت دسته چک تعیین نمود و بانک ها را ملزم به درج اعتبار مذکور بر روی چکهای صیادی نمود.  

اما این مقرره به موجب اصلاحیه ماده 6 در سال 1400 حذف گردید. فلذا دیگر فرجه زمانی سه ساله برای دسته چک های صیادی وجود ندارد و مدت اعتباری در چک های صیادی درج نمی شود. چرا که با حذف این مقرره چک های صیادی از تاریخ صدور دسته چک به مدت نامحدود اعتبار دارند و می توانند هر زمان از سوی صاحب دسته چک صادر گردند. 
 

مزایای صدور چکهای صیادی

الزامی بودن ثبت چک در سامانه صیاد

به جهت الزامی بودن ثبت این چک ها توسط صادرکننده در سامانه صیاد و اختصاص شناسه یکتا به هر برگ چک، امکان جعل چک و سرقت چک های صیادی نسبت به چک های عادی بسیار کمتر است. 
 

عدم صدور دسته چک برای اشخاص فاقد اعتبار

با توجه به لزوم استعلام سوابق اشخاص و امکان احراز ممنوعیت‌ها و صدور دسته‌ چک به‌صورت متمرکز توسط سامانه بانک مرکزی و بر مبنای اعتبارسنجی، شناسایی اشخاص پرخطر برای بانک مرکزی فــراهم گردیده و افراد بدحساب و کلاهبردار امکان اخذ دسته‌ چک را نخواهند داشت.
 

پشتیبان گیری و ثبت اطلاعات چک

چک های صیادی علاوه بر برگه ی کاغذی، به جهت  پشتیبان‌گیری و ثبت اطلاعات چک (از جمله مشخصات دارنده،تاریخ سر رسید،تاریخ ثبت و علت صدور چک) در سیستم متمـرکز بانک مـرکزی دارای اعتبار بیشتری می باشند. 
 

صدور چک در سامانه صیاد

با توجه به این که بانک ها به تنهایی اختیاری در صدور دسته چک ندارند و لزوما صدور دسته چک از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی و پس از انجام استعلامهای لازم صورت می گیرد، دیگر اشخاص معسر، ورشکسته و یا دارای چک برگشتی که از آن رفع سوءاثر نشده باشد امکان دریافت دسته چک جدید نداشته و حتی در صورت داشتن دسته چک، امکان ثبت چک جدید در سامانه صیاد ندارند. این مقرره سبب می گردد از صدورچکهای بلامحل بیشتر توسط اشخاص جلوگیری می شود. 
 

عدم امکان صدور چک در وجه حامل

با توجه به لزوم ثبت چک به نام شخص معین، امکان صدور چک در وجه حامل دیگر وجود ندارد که امر سبب کاهش سوء استفاده از  چک های صادره می گردد. 
 

امکان استعلام وضعیت اعتبار صادرکننده

ذینفع از طریق سیستم صیاد می تواند آخرین وضعیت صادرکننده چک، از جمله سقف اعتبار مجاز، سابقه وجود چک برگشتی در سه سال گذشته و میزان تعهدات چک های تسویه نشده را استعلام نموده و مطلع گردد و با آگاهی از سابقه شخص اقدام به قبول یا رد چک نماید. 
 

امکان ثبت انتقال چک در سامانه صیاد

امکان انتقال چک به شخص دیگر صرفا تا پیش از تسویه و یا صدور گواهی عدم پرداخت و منوط به ثبت هویت شخص جدید برای همان شناسه یکتای چک در سامانه صیاد امکان پذیر می باشد. 
 

کاهش سوء استفاده از چک های مسروقه و مفقود شده

کلیه اقدامات مربوط به چک از جمله صدور چک در وجه شخص معین ، انتقال چک از طریق ذینفع به دیگری، اخذ مبلغ چک توسط ذینفع و همچنین غیر قابل پرداخت بودن وجه چک (به علل مندرج در ماده 3 قانون صدور چک) و یا کسری مبلغ چک باید در سامانه صیادی به ثبت برسد. فلذا امکان سوء استفاده از چک های مسروقه یا مفقوده کاهش می یابد. 
 

امکان صدور اجراییه بدون نیاز به دادخواست 

امکان صدور اجراییه در محاکم قضایی بدون نیاز به رسیدگی و صدور رای قطعی نسبت به چک های جدید وجود دارد. 
 

کاهش امکان پولشویی

با توجه به لزوم ثبت علت صدور چک در قسمت "بابت" در سامانه صیاد، حسب مورد در زمان صدور یا انتقال چک برای چک های صادره با مبلغ بیش از یک میلیارد ریال برای اشخاص حقیقی دارای حساب جاری غیر تجاری و مبلغ بیش از ده میلیارد ریال برای اشخاص حقیقی و حقوقی دارای حساب جاری تجاری، امکان پولشویی و نیز ادعای تضمینی یا امانی بودن چک های صیادی از سوی صادرکننده را از بین می برد. 
 

افزایش اعتبار با ایجاد محدودیت سقف صدور

با تعیین سقف مجاز صدور چک برای اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی و عدم امکان ثبت چک هایی که مبالغی بیش از سقف مذکور دارند، اعتبار چک های صادره افزایش یافته و از صدور چک های بلامحل کاسته می شود. 

 

نمونه چک صیادی

 

 

نحوه مطالبه و راه های شکایت در خصوص چک های صیادی 

1- درخواست صدور اجراییه بدون نیاز به رسیدگی و رای دادگاه 

در این مورد دارنده چک در صورتی که چک فاقد محل و یا کسری موجودی باشد، از بانک تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت و یا کسری موجودی نموده و بانک اطلاعات کامل چک را در سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی ثبت و با اخذ کد رهگیری این کد را بر روی گواهی ذکر شده قید می نماید. (ماده 4 و 5 اصلاحی قانون صدور چک)

دارنده گواهی عدم پرداخت با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی درخواست خود را در قالب دادخواست ثبت مینماید.در این زمینه به موجب رای وحدت رویه شماره 688 مورخ 23/03/1385سه دادگاه صلاحیت محلی برای رسیدگی دارند که عبارت است از دادگاه محل اقامت صاحب حساب، دادگاه محل برگشت چک و دادگاه محل صدور چک.
دارنده چک میتواند از دادگاه بدون دریافت حکم و قطعیت آن، درخواست صدور اجراییه بابت وجه چک بنماید.
دادگاه با بررسی پرونده و در صورتیکه در متن چک ، وصول وجه آن مشروط به شرطی نشده باشد یا در متن چک عنوان بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی ذکر نشده باشد یا گواهی عدم پرداخت به دلیل دستور عدم پرداخت مقرر در قانون صدور چک صادر نشده باشد، اجراییه را صادر مینماید. (ماده 23 اصلاحی قانون صدور چک)
صادر کننده مکلف است ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ اجراییه ، بدهی خود را بپردازد یا با موافقت دارنده چک ترتیبی برای پرداخت آن بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای حکم را میسر کند. در غیر این صورت حسب درخواست دارنده ، اجرای احکام دادگستری اجراییه را طبق قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی مصوب 1394 به مورد اجرا گذاشته و با استعلام سه گانه و شناسایی و توقیف اموال مدیون نسبت به استیفای مبالغ مذکور اقدام مینماید.
تقاضای صدور اجراییه طبق قانون جدید دعوی محسوب نمیشود،  پس نیاز به پرداخت هزینه دادرسی دعاوی مالی را نداشته و از سوی دیگر امکان صدور قرار تامین خواسته و دستور موقت قبل از درخواست اجراییه و یا ضمن آن مقدور نیست.
صدور اجراییه تنها نسبت به اصل مبلغ چک و خسارات دادرسی (از جمله هزینه دادرسی و حق الوکاله وکیل) مقدور بوده و برای خسارات تاخیر تادیه باید دادخواست جداگانه ای تقدیم شود.صرف نظر از مبلغ چک، مرجع صالح صدور اجراییه دادگاه است و نه شورای حل اختلاف.

 

2- اقدام از طریق طرح دعوای حقوقی مطالبه وجه چک

در مواردی که شرایط لازم برای درخواست مستقیم صدور اجراییه به شرحی که در بالا ذکر شد وجود ندارد، دارنده چک می تواند به منظور مطالبه مبلغ چک، اقدام به تقدیم دادخواست در یکی از سه دادگاه فوق الذکر نماید. 

چنانچه مبلغ چک تا 20 میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف صالح به رسیدگی به آن میباشد. نحوه رسیدگی و صدور حکم در این دعاوی مشمول مقررات سایر دعاوی حقوقی میباشد.
در این روش خواهان باید معادل 5/3 درصد از مبلغ خواسته (وجه چک) را به عنوان هزینه دادرسی بپردازد.پس این روش نسبت به روش مطالبه از طریق اجرای ثبت و مطالبه از طریق درخواست مستقیم اجراییه پرهزینه تر می باشد اما با طرح دعوای مطالبه وجه در دادگاه، طلبکار همزمان می تواند تمامی مطالبات خود را اعم از اصل مبلغ چک به انضمام خسارت تاخیر تادیه و خسارات دادرسی را از دادگاه مطالبه نماید. 

 

3- اقدام از طریق اداره اجرای ثبت

طبق ماده 2 قانون صدور چک، چکهای صادره عهده بانکهایی که طبق قوانین ایران در داخل کشور دایر شده یا میشوند، و همچنین شعب آنها در خارج از کشور در حکم سند لازم الاجرا هستند و دارنده چک در صورت مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل یا به هر علت دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت گردد میتواند طبق قوانین و ایین نامه های مربوط به اجرای اسناد رسمی ، وجه چک و یا باقیمانده آن را از صادر کننده وصول نماید.
برای صدور اجراییه دارنده چک باید عین چک و گواهینامه مذکور در ماده 3 و یا گواهینامه مندرج در ماده 4 را به اجرای ثبت اسناد محل تسلیم نماید.
اجرای ثبت در صورتی دستور اجرا صادر میکند که مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادر کننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد.
اجرای ثبت مفاد اجراییه را به صادر کننده چک ابلاغ میکند. صادر کننده مکلف است ظرف مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ اجراییه، بدهی خود را بپردازد یا مالی را به اداره اجرا معرفی کند . در صورتیکه بدهکار قادر به اجرای مفاد اجراییه نباشد باید ظرف همین مدت صورت جامعی از دارایی خود تهیه کند و به مامور اجرا تحویل دهد.
چنانچه بدهکار به اختیار خود بدهی را نپردازد دارنده چک میتواند با معرفی اموال وی به اداره اجرا و یا درخواست استعلام سه گانه ی حساب های بانکی، اموال غیرمنقول و وسایل نقلیه ی مدیون جهت شناسایی اموال وی، بازداشت اموال مدیون و در نهایت وصول طلب را از این محل تقاضا کند.
چنانچه دارنده چک ترس خروج صادر کننده از کشور را داشته باشد میتواند درخواست ممنوع الخروج شدن وی را از اجرای ثبت بنماید.
در نهایت و پس از بازداشت اموال توسط اجرای ثبت، اموال قیمت گذاری شده و از طریق مزایده به فروش میرسند و از محل فروش آنها طلب دارنده چک پرداخت میگردد.
مراجعه به اجرای احکام ثبت نیازمند رعایت مواعد مقرر در قانون توسط دارنده چک نمی باشد.
درخواست صدور اجراییه به این روش هزینه بسیار کمی برای دارنده آن دارد.
امکان جلب صادر کننده در این روش وجود ندارد.

 

اقدام اجرایی از اداره اجرای ثبت در خصوص چک های صیادی در حالت عادی بهتر از مراجعه به اجرای احکام مراجعه به اجرای احکام حقوقی نیست ولی به دلایلی که در بالا گفته شاید گاهی نتوان در خصوص چک های صیادی تقاضای صدور اجراییه نمود یا برای دارنده ممنوع الخروج کردن فوری و طولانی صادرکننده اهمیت بیشتری داشته باشد که در این صورت مناسب ترین راه درخواست صدور اجراییه از اداره اجرای ثبت است. 

 

4- اقدام از طریق شکایت کیفری

طبق قانون صدور چک، چکی که به دلایل مذکور در قانون ، منجر به صدور گواهی عدم پرداخت شود، جرم محسوب میشود. (ماده 7 قانون صدور چک)

شرایط لازم برای شکایت کیفری چک بلامحل

1- رعایت مهلت 6 ماهه از تاریخ صدور چک برای وصول وجه آن (و یا مطالبه گواهی عدم پرداخت)

2- رعایت مهلت 6 ماهه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت برای اقدام به شکایت کیفری

3- بدون تاریخ نبودن چک

4- تضمینی نبودن چک

5- به روز بودن چک

6- بدون مبلغ نبودن چک

7- بانکی بودن چک

 

نکته - شکایت کیفری صرفا علیه صادر کننده چک امکان پذیر میباشد.

 

مستندات قانونی

در رویه متداول سیستم یکپارچه بانکها به دارنده چک اختیار داده شده است که علاوه بر شعبه افتتاح حساب وجه آن را از سایر شعب نیز مطالبه کند. بنابراین در صورت مراجعه دارنده چک در مهلت مقرر به شعب دیگر و صدور گواهی عدم پرداخت از بانک مرجوع الیه، بزه صدور چک بلامحل محقق و دادگاه محل وقوع جرم، صالح به رسیدگی خواهد بود. (رای وحدت رویه دیوان عالی کشور به شماره 669 مورخ 1383)
به موجب ماده 15 قانون صدور چک دارنده چک میتواند وجه چک و ضرر و زیان خود را در دادگاه کیفری رسیدگی کننده با تقدیم دادخواست در پی همان دعوای کیفری مطالبه چک کند.
به موجب ماده 16 قانون صدور چک رسیدگی به شکایات و دعاوی جزایی مربوط به چک در دادسرا و دادگاه فوری و خارج از نوبت به عمل می آید.

اقدامات دارنده چک کیفری

1- گرفتن دستور جلب صادرکننده
2- توقیف اموال صادر کننده
3- ممنوع الخروجی صادرکننده
4- محکومیت به مجازات حبس
5- محرومیت از داشتن دسته چک

 

مقررات چک صیادی

 

ضمانت اجرای عدم ثبت چک در سامانه صیاد

در صورتی که چکی از دسته چک های بنفش (که پس از پایان اسفندماه 1399 صادر گردیدند و عبارت "کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است" در پایین چک درج شده است) صادر گردند، پرداخت چک صرفا در سامانه تسویه چک (چکاوک) و مطابق با مبلغ و تاریخ مندرج در سامانه و در وجه دارنده نهایی که صدور یا انتقال چک به نام وی در سامانه صیاد ثبت شده است انجام می شود.

بنابراین اگر مالکیت دارنده چک در سامانه صیاد ثبت نشده باشد(اعم از این که چک از ابتدا توسط صادرکننده در سامانه صیاد ثبت نشود و یا این که چک به نام شخصی ثبت شود ولی انتقال چک به شخص دیگر در سامانه ثبت نگردد) به موجب تبصره یک ماده 21 مکرر الحاقی قانون صدور چک، این چک مشمول مقررات قانون صدور چک نبوده و بانک ها مکلف هستند از پرداخت وجه این چک ها خودداری نمایند. 
اما در خصوص این که آیا بانک ها علاوه بر خودداری از پرداخت وجه این چک ها، تکلیفی به صدور یا عدم صدور گواهی عدم پرداخت دارند یا خیر، قانون سکوت نموده و جای تفسیر و تاویل های گوناگون را برای بانک ها باز نموده ؛ که نهایتا به موجب بخشنامه صادره از اداره مطالعات و مقررات بانکی بانک مرکزی، تمامی بانک ها و موسسات اعتباری ملزم گردیدند نه تنها از پرداخت وجه این چک ها خودداری نمایند بلکه هیچ یک از احکام و امتیازات قانون چک از جمله صدور گواهی عدم پرداخت را در خصوص این چک ها اعمال ننمایند. 
در مقابل، بانک ها موظف گردیده اند که به درخواست ذینفع چک (حسب مفاد برگه چک)، "اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد" راصادر و به وی تحویل دهند. این اعلامیه که بدون درج کد رهگیری و به شکلی متفاوت از گواهی عدم پرداخت چک می باشد، صرفا بیانگر عدم امکان اقدام بر روی چک به علت ثبت نشدن چک در سامانه صیاد می باشد. 
مزیت صدور این گواهی این است که با توجه به اینکه مستندا به رای وحدت رویه شماره 812 مورخ 26/04/1400 هیات عمومی دیوان عالی کشور:  " صرفا مبدا محاسبه خسارت تاخیر تادیه چک (صرفنظر از این که در چه تاریخی مطالبه شده و یا دادخواست داده شود)، تاریخ سررسید چک می باشد" ولی در مورد سایر مطالبات، باید به عمومات قانون آیین دادرسی مدنی و ماده 522 این قانون مراجعه نمود که مبدا محاسبه خسارت تاخیر تادیه را پس از مطالبه طلبکار قرار داده است.

چک صیادی ثبت نشده نیز با توجه به این که به موجب نص صریح قانون صدور چک مشمول مقررات آن نمی باشد، در صورتی که در تاریخ سررسید چک اقدام به اخذ اعلامیه عدم ثبت برگه چک در سامانه صیاد از بانک محال علیه نماییم، می توانیم با ارائه این اعلامیه، اثبات نماییم که در همان تاریخ سررسید چک، وجه آن را مطالبه نموده ایم و به این صورت از همان تاریخ نیز خسارت تاخیر تادیه به آن تعلق خواهد گرفت. ولو این که به عنوان سند تجاری چک محسوب نگردد و صرفا یک سند مدنی که  در نظر گرفته شود.

 

نحوه ی مطالبه چک های صیادی ثبت نشده

به منظور طرح دعوا در خصوص چک صیادی که صدور یا انتقال آن در سامانه صیاد به ثبت نرسیده است، با توجه به این که برای اینگونه چک ها گواهی عدم پرداخت صادر نمی گردد و مطابق نص صریح ماده 21 مکرر قانون صدور چک، مشمول مقررات این قانون نمی باشند، فلذا امکان طرح شکایت کیفری صدور چک بلامحل به جهت عدم صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک برای این گونه چک ها وجود ندارد.

اما از طرف دیگر، می توان اقدام صادرکننده در صدور چک صیادی بدون ثبت در سامانه را مشمول توسل به حیله و نیرنگ دانست و در صورتی که شخص با ارائه چنین چکی، مالی از دیگری ببرد به استناد ماده یک قانون تشدید مجازات مرتکبین اختلاس و ارتشا و کلاهبرداری علیه شخص شکایت کلاهبرداری مطرح نمود. البته هنوز رویه قضایی واحدی در این خصوص شکل نگرفته است و نحوه تفسیر و برخورد دادسراها با این مورد متفاوت است. 
در خصوص امکان طرح دعوای حقوقی نسبت به چنین چکی، هیچ شکی نیست که صدور چک از ناحیه صادر کننده ولو این که این چک مشمول مقررات قانون تجارت در باب چک و مقررات قانون صدور چک نباشد، باز هم به عنوان سندی عادی که دلالت بر اقرار صادرکننده به بدهی خود به میزان مندرج در چک مذکور دارد ، در محاکم قابل استناد می باشد.

فلذا مسلماً می توان نسبت به این چک ها اقدام به طرح دعوای مطالبه طلب به میزان مندرج درچک به استناد سند عادی (چک صیادی ثبت نشده) نمود.

در خصوص این که خسارت تاخیر تادیه چنین چکی از چه تاریخی شروع می شود نیز رویه قضایی واحدی وجود ندارد. برخی قضات قائل به تعلق خسارت تاخیر از تاریخ سررسید چک و برخی قائل به خسارت تاخیر از تاریخ دادخواست می باشند که با توجه به اجمال قانونی در این خصوص، صدور آرای متفاوت از محاکم نسبت به تاریخ شروع محاسبه خسارت تاخیر تادیه دور از انتظار نیست. 
 

ایجاد شده توسط مسعود محمدی، وکیل پایه یک دادگستری
3.44 از 5 (34 امتیاز)
اشتراک گذاری
نظرات

جمعه, 27 بهمن,1402

علی

باسلام وعرض خسته نباشید.میخواستم بدونم اگر در موقع صدور چک در وجه آن اسم و کد ملی من نوشته شود ولی به نام من ثبت نشود و من آن را به شخص دیگری بدهم و ثبت چک مستقیم به شخص دوم زده شود آیا بنده در قبال وصول نشدن ان چک مسئولیتی دارم؟


پاسخ وکیل:
با سلام
اگر پشت چک را به عنوان ضمانت یا انتقال امضاء نکرده باشید، طبیعتاً مسئولیتی هم نخواهید داشت.

ﺳﻪشنبه, 26 دی,1402

غفاری

سلام .یک چک به اسم من صادر شده و حدود ۴۰ روز از سررسید میگذره و کسی هم بعنوان ضامن پشتش رو امضا کرده و قرارداد هم دارم و که ضامن مسئولیت پرداخت را در صورت عدم وصول بعهده گرفته الان هی امروز فردا میکنن و چک برای اصفهان هست من تهران هستم که مشم‌ل ۴۵ روز میشه میگن دوستانه حلش کنیم من نگرانم که این مهلت ۴۵ روزه بگذره و حق قانونی خودم ضایع بشه لطفا راهنمایی میکنید.


پاسخ وکیل:
با سلام
اگر چک را ظرف 15 روز از سر رسید برگشت نزده اید نمی توانید علیه ضامن شکایت کنید. ولی در هر حال امکان شکایت علیه صادرکننده را خواهید داشت.در صورتی که ضامن محتوای ضمانت را در قرارداد هم پذیرفته باشد بدون نیاز به ارائه چک می توانید مستند به قرارداد علیه ضامن دادخواست بدهید.

یکشنبه, 03 دی,1402

محسن

آیا چک را حتما در تاریخ سر رسید باید برگشت زد واگر چند روز بعد اقدام به برگشت زدن چک را انجام دهیم چک از فاز کیفری خارج میشود?


پاسخ وکیل:
با سلام
اگر چک ظرف 15 روز برگشت زده نشود دارنده حق شکایت علیه ظهر نویس و ضامن را نداشته و نمی تواند بدون سپردن خسارت احتمالی توقیف اموال بگیرد.و اگر چک ظرف 6 ماه از تاریخ سر رسید برگشت نخورد و ظرف 6 ماه بعد از برگشت، ثبت شکایت نشود دارنده حق شکایت کیفری ندارد.

چهارشنبه, 03 آبان,1402

سعید

سلام و عرض ادب .طرف چک را ثبت کرده و من هم دریافت چک را انجام‌ دادم ولی چک‌ها را پست نمی کند قانون در این خصوص چطور است؟


پاسخ وکیل:
با سلام
شما طلبکار هستید ولی طلب شما مستند به چک نیست.می توانید با اثبات ثبت چک در سامانه طلب خود را به صورت عادی مطالبه کنید.

چهارشنبه, 19 مهر,1402

مهدی

زمانی که من از چک صیادی استفاده کنم و پرداختش نکنم برن ازم شکایت کنن من فرار کنم و هیچ چیز هم نداشته باشم که بتونن مصادره کنم ایا این چک رو میتونن از خانوادم بگیرن یعنی بیان حساب اونهارو ببندن یا اموالشون رو مصادره کنن ؟


پاسخ وکیل :
با سلام
خیر چنین امکانی وجود ندارد.خود شخص مدیون مسئول پرداخت دین و بدهی می باشد.

ﺳﻪشنبه, 02 خرداد,1402

حمید

سلام بنده یک چک را از فردی گرفته ام و فرد مذکور در سامانه صیاد به نام بنده ثبت نموده و بنده پس از دریافت چک بدون اینکه امضایی پشت چک داشته باشم چک را بابت خرید تحویل فرد دیگری داده ام و در سامانه صیاد نیز چک را انتقال داده ام در سر رسید بعلت نبود موجودی چک فرم شده و صادر کننده چک فراری شده است آیا دریافت کننده چک میتواند از بنده شکایت کرده و وجه چک را از من بگیرد؟


پاسخ وکیل:
با سلام
بله شما ظهرنویس و انتقال دهنده هستید و در مقابل پرداخت وجه آن مسئولیت دارید.دارنده می تواند هم از شما ، هم از صادرکننده و هم از هر دو متضامناً شکایت کند (ماده 249 و 314 قانون تجارت).

ﺳﻪشنبه, 22 آذر,1401

یاسر

اگه چک تضمین از پیمانکار اخذ گردد و در تاریخ ثبت چک در سامانه صیاد شش ماه بعد از پایان قرارداد باشد و طبق شرایط قرارداد پیمانکار تعهد خود نسبت به کار انجام شده را به موقع انجام ندهد آیا چک تضمین را می توان همین الان با شرایط رای دادگاه وصول کرد یا اینکه بایستی مدت زمان تاریخ ثبت چک در سامانه صیاد فرا برسد؟


پاسخ وکیل :
با سلام
در خصوص امکان وصول چک تضمین دو نظر وجود دارد؛ عده ای معتقدند صرف وجود چک نزد دارنده این حق را به او می دهد که وجه چک را طلب نماید و تشخیص عدم انجام با خود اوست و عده ای معتقدند عدم انجام تعهد و امکان مطالبه شرط جزا باید توسط دادگاه احراز شود.نگارنده نظر دوم را به واقع نزدیکتر می داند.در هرحال مطابق مقررات چک های صیادی چنین چکی نستقیم از اجرای احکام قابلیت پیگیری و درخواست صدور اجراییه ندارد و باید برای مطالبه وجه آن تقدیم دادخواست نمود و طبیعتاً صادرکننده نیز می تواند به وجه تضمینی اشاره نموده و اگر دلیلی برای عدم استحقاق دارنده دارد ارائه نماید.

ﺳﻪشنبه, 10 آبان,1401

سعید مهام

با سلام اینجانب پشت چک صیادی یک نفر رو امضا کردم ولی چک پاس نشده و هیچ گونه ظهر نویسی هم نکردیم آیا بنده به عنوان ضامن باید چک رو پرداخت کنم و چطور میشه ایا حساب من مسدود میشه؟ و ایا اموال غیر منقول بنده هم توقیف میشه؟


پاسخ وکیل :
با سلام
اصولاً صرف امضاء شخص ثالث (شخص غیر از دارنده و صادرکننده) پشت چک به منزله ضمانت سند تجاری است و ضمانت در امور تجاری مفید ضم ذمه یعنی دارنده می تواند به صادرکننده یا ضامن یا هر دو مراجعه کند و پس از شکایت توقیف اموال نیز بگیرد.

جمعه, 21 مرداد,1401

حسن

بسیار مفید بود، سپاس


پاسخ وکیل :
با سلام
ممنون از توجه شما.

ﺳﻪشنبه, 16 فروردین,1401

عباس

اگرگیرنده چک صیادی جاهل به قانون صدور چک بوده وچک را از صاحب چک دریافت کرده بدون ثبت ازطرف صادرکننده وچک مهلت ۳ ماهه دارد و راس مهلت مقرر به بانک مراجعه ولی نمیتواند وصول کند تکلیفش چیست


پاسخ وکیل :
با سلام
توجه داشته باشید که ادعای جهل به قانون هیچ گاه امتیاز محسوب نمی شود و چنین نیست که شما بتوانید با این ترفند امتیازی استثنایی بر احکام کلی چک های صیادی کسب نمایید. پاسخ امکان مطالبه چک صیادی ثبت نشده در کامنت های قبلی داده شده.

دوشنبه, 09 اسفند,1400

شهرام مقدم

ضمن سلام وخسته نباشید به دست اندرکاران دادگران حامی.چک صیادی که ثبت نشده باشد به شخص دیگه ای واگذار کرده باشی وصاحب حساب از ثبت چک امتناع می کند چه حکمی دارد؟


پاسخ وکیل :
با سلام
کسی را نمی توان به ثبت چک صادره اجبار نمود خصوصاً که از وی خواسته باشید بنام شخص ثالثی ثبت کند و نه شما که طرف حساب او هستید؛ اما در هر حال همانطور که در کامنت های قبلی اشاره شد در خصوص چک های ثبت نشده هم می توان شکایت کرد.

چهارشنبه, 16 تیر,1400

اصغر

اگر چکی ثبت نشده و یا امضا درست نباشد و صادر کننده به شکلی قصد کلاهبرداری داشته باشد و به هر حال چک در تاریخش پول نشه دارنده چک چه اقدام قانونی میتونه بکنه؟


پاسخ وکیل :
با سلام
تقلب در صدور چک به طور مستقل جرم انگاری نشده و در قالب همان صدور چک بلامحل در صورت اجتماع شرایط قابل شکایت است.به این معنا که اگر چک امضاء مغایر با نمونه بانک بزند یا چک مخدوش باشد نیز مانند کسر موجودی در صورت وجود سایر شرایط می توان علیه صاردکننده اعلام جرم نمود.قضیه ثبت نشدن چک جداست که در پاسخ به کامنت قبلی به آن اشاره شده.

ارسال نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

رزرو وقت مشاوره حقوقی با وکیل

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از دفتر وکیل مسعود محمدی و دفتر وکالت دادگران حامی و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره حقوقی حضوری و مشاوره حقوقی تلفنی، کلیک کنید.