X

 امکان محرومیت از ارث و راه حل های جایگزین

امکان محرومیت از ارث و راه حل های جایگزین

در سیستم حقوقی ایران محرومیت از ارث وجود ندارد و ممکن نیست. مورث یا صاحب مال در صورتی که بخواهد از تعلق اموالش به ورثه بعد از فوت جلوگیری نماید باید تکلیف اموال خود را در زمان حیاتش مشخص کند و نمی تواند به راه حل محرومیت از ارث متوسل شود.برای تعیین تکلیف اموال و جلوگیری از تعلق آن به بعضی ورثه راه حل های متفاوتی وجود دارد که در این مقاله مختصر به آنها پرداخته می شود. این راه حل ها عبارتند از صلح عمری، صلح قطعی، بیع مشروط، وصیت تملیکی و .....

  |  
بازدید: 34836
  |  
امتیاز: Article Rating

 

راه های تعیین تکلیف اموال بعد از فوت

1- وصیت نامه

  • مطابق ماده 825 به بعد قانون مدنی وصیت یکی از راه هایی است که فرد در زمان حیات تکلیف اموالش را بعد از فوت مشخص می کند.
  • وصیت فقط تا یک سوم اموال نافذ است و بیشتر از آن منوط به رضایت و قبول سایر ورثه است.
  • با توجه به وضعیت وصیت کننده و بر اساس ماده 276 به بعد قانون امور حسبی وصیت سه نوع دارد :

الف) وصیت نامه رسمی ( مطابق ماده 277 امور حسبی )

ب) وصیت نامه خود نوشت ( مطابق ماده 208 قانون امور حسبی )

ج) وصیت نامه سری ( مطابق ماده 279 قانون امور حسبی )

  • در صورتی که وصیت نامه هیچ یک از شرایط وصیت نامه های مندرج در قانوون را نداشته باشد عده ای از قضات و حقوقدانان معتقدند با طرح دعوای تنفیذ وصیت نامه می توان به آن اعتبار بخشید و در صورت احراز اصالت وصیت نامه درست و قانونی است و عده ای دیگر معتقدند وصیت نامه ای که در هیچ یک از 3 دسته رسمی یا خودنوشت یا سری قرار نگیرد فقط در صورتی معتبر است که شرایط مواد 283 به بعد قانون امور حسبی را داشته باشد و در غیر اینصورت امکان طرح دعوای تنفیذ وجود ندارد.به عنوان مثال اگر دست نوشته ای با امضای منسوب به متوفی در ورقه ای عادی و بدون گواه گواهان بعد از فوت وی کشف شود که خط موصی هم نباشد و تاریخ هم نداشته باشد چون نه رسمی است و نه خودنوشت است و نه سری و در زمان جنگ یا مسافرت دریا یا امراض فراگیر هم تنظیم نشده اصلاً وصیت نامه نیست و قابلیت اعتبار و تصدیق و تنفیذ و قابلیت رسیدگی در قالب دعوای تنفیذ را ندارد و در حالی که مطابق نظر اول وصیت نامه همین که رسمی یا خودنوشت یا سری نباشد در هر حال می توان با طرح دعوای تنفیذ وصیت نامه به آن اعتبار بخشید.

 

 

وصیت تملیکی

وصیت تملیکی عبارت است از اینکه کسی عین یا منفعتی را از مال خود برای زمان بعد از فوتش به دیگری مجانا تملیک کند. این وصیت اگر زاید بر ثلث باشد، نافذ نیست مگر به اجازه وراث و اگر بعض از ورثه اجازه کند، فقط نسبت به سهم او نافذ می شود.

وصیت کننده (موصی) کسی  است که وصیت تملیکی به نفع او شده است، موصی له است. مورد وصیت، موصی به است.

 

وصیت عهدی

وصیت عهدی عبارت است از این که شخصی یک یا چند نفر را برای امر یا اموری یا تصرفات دیگری مامور می نماید.

وصیت کننده (موصی) کسی که به موجب وصیت عهدی، ولی بر مورد ثلث یا بر صغیر قرار داده می شود، وصی نامیده می شود.

حال اگر کسی به موجب وصیت یک یا چند نفر از ورثه خود را از ارث محروم کند، وصیت مزبور نافذ نیست.این وصیت به خاطر مخالفت با قواعد آمره باطل است و امکان تنفیذ آن وجود ندارد. حتی در صورتی که وارث محروم این وصیت را قبول کند، این وصیت نافذ نخواهد شد. زیرا مواد قانونی مربوط به ارث از قوانین آمره هستند که توافق افراد نمی تواند مخل آن شود و قاعده ای را که قانونگذار ایجاد کرده است را تغییر دهد.

اما مورث می تواند در قالب عقود مختلف و قبل از زمان مرگ، با انتقال اموال خود، این نیت خود را عملی کند. البته لازم به ذکر است از میان عقودی که در ذیل به آنها اشاره می شود، صلح عمری به دلیل حفظ مالکیت مورث قبل از زمان مرگش راهی مطمئن تر و منطقی تر به نظر می رسد.

 

صلح عمری 

همان است که اگر شخصی بخواهد بخشی از املاک و مستغلات و دارایی خویش را به فرزند خود یا کسی بدهد اما کاملا اختیار مال و یا املاک مورد نظر و همچنین سود دریافتی از ماحصل اجاره به طرف مقابل منتقل نشود و مالک اولی در مواقع به خصوصی که مد نظر او می باشد دوباره آن مال را به تملک خود دربیاورد.

در این نوع عقد معمولا شخص می خواهد مال خویش را به شخصی منتقل و در عوض شخص دوم نیز تعهداتی در مقابل شخص اول قبول می نماید و اگر شخص دوم که متصالح نام دارد از انجام تعهدات خودداری نماید، مصالح یا شخص منتقل کننده مال می تواند با فسخ عقد، آن را دوباره به تملک خود دربیاورد.

برای نیل به این منظور، طرفین به دفتر اسناد رسمی مراجعه و سند مصالحه به شرط عمری میان ایشان بعد از انجام تشریفات قانونی تنظیم می گردد و عین مال به صورت مشروط به متصالح منتقل و منافع در دست مصالح باقی می ماند.

در مورد چنین صلحی در طول استمرار عقد اگر مصالح فوت نماید، مال مورد نظر به متصالح انتقال قطعی شده و به دیگر وراث چیزی از این بابت منتقل نمی شود. و اگر در این مدت متصالح به تعهدات خود عمل ننماید، مصالح با مراجعه به دفترخانه محل ثبت سند آن را فسخ و مال مورد نظر را به تملیک خود در می آورد. بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد عقد صلح عمری

 

بیع: مورث می تواند تا قبل از مرگ خود با انتقال اموالش از طریق بیع قانونی به اشخاصی که در نظر دارد، وراثی که قصد محرومیت آنان از ارث را دارد، عملا از ارث محروم کند.

وقف: از آنجا که در وقف عین مال حبس و منافع آن تسبیل می شود و چون این حبس موبد و دائمی است، مورث با وقف اموال خود، عملا وراثی که در نظر دارد را از ارث محروم می کند.

هبه: که طی آن مورث مال خود را مجانا به کس دیگری تملیک می کند. در این صورت نیز مورث قبل از مرگ خود اقدام به انعقاد عقدی نموده و بر اساس آن عملا افرادی را که بخواهد از ارث محروم می کند.

 

ایجاد شده توسط مسعود محمدی، وکیل پایه یک دادگستری
2.43 از 5 (37 امتیاز)
اشتراک گذاری
نظرات

ﺳﻪشنبه, 24 بهمن,1402

سعید

با سلام خدمت شما ببخشید پدر من در حال حاضر زنده هستند اما طی اختلاف با دخترهایشان تصمیم گرفتند انهارا از ارث محروم کنند ایا واقعا این امکان پذیر است یا خیر؟


پاسخ وکیل:
با سلام
همانطور که در بالا هم گفته شد در سیستم حقوقی ایران تاسیسی تحت عنوان محرومیت از ارث وجود ندارد. فرد در زمان حیات خود می تواند هر تصمیمی در خصوص اموال و دارایی خود بگیرد.

شنبه, 11 شهریور,1402

رویا

سلام زنی ۳۶ ساله هستم من با مردی ازدواج کردم که دوتا بچه داره خودم فعلا بچه ندارم اگر خدایی نکرده روری فوت کنم آیا نصف اموالم به شوهرم میرسه؟ چون میخام وصیت کنم حتی یه قرون از اموال من به همسرم و بچه هاش نرسه از تا دلمممم راضی نیستم یه قرون لز من بخورن. اگه وصیت کنم کل اموالم برسه به خواهر برادرام و پدر مادرم آیا امکانش هست؟


پاسخ وکیل :
با سلام
وصیت در خصوص یک سوم اموال نافذ است و شما می توانید باقی ماترک به طور قانونی به وراث منتقل می شود.بهترین راه برای شما تنظیم یک قرارداد صلح عادی یا صلح عمری است.

جمعه, 26 اسفند,1401

نگارا

سلام مادربزرگ من دوتا پسر و دوتا دختر داره الان به همه اعلام کرده که من به فلان دخترم هیچ ارثی از خونه هام رو نمیدم بعد از مرگ واقعا هیچ ارثی به اون دختر نمیرسه؟نمیتونه شکایت کنه و ارثشو از برادر و خواهرش پس بگیره؟


پاسخ وکیل :
با سلام
خیر اعللام شفاهی مادربزرگتان مبنی بر محرومیت از ارث هیچ اثر قانونی ندارد.

ﺳﻪشنبه, 14 اردیبهشت,1400

حسام حدادی

سلام خسته نباشید.اگر مورث قبل از مرگ مالی رو به یکی از وراث منتقل کند در وصیت نامه می تواند او را از باقی اموال محروم کند و بگوید ارث رو را در زمان حیات داده ام؟؟؟


پاسخ وکیل :
با سلام
خیر ، فرد اصولاً نمی تواند نحوه شمول و حکومت مقررات ارث را در زمان حیات برای دوره فوت خود مشخص کند ولی می تواند تا اندازه یک سوم از طریق وصیت تملیکی در اموال خود بعد از فوت تصمیم گرفته و تصرف نماید.

ارسال نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید:

رزرو وقت مشاوره حقوقی با وکیل

در صورت تمایل به دریافت مشاوره حقوقی از دفتر وکیل مسعود محمدی و دفتر وکالت دادگران حامی و جهت هماهنگی و رزرو وقت مشاوره حقوقی حضوری و مشاوره حقوقی تلفنی، کلیک کنید.