بررسی حقوقی جرم توهین و فحاشی

_{^{تعریف و انواع جرم توهین و فحاشی}}

_{^{انواع مصادیق توهین:}}

جرم توهین یکی از جرائم علیه حیثیت معنوی اشخاص محسوب می شود در اصطلاح به هر رفتاری اعم از فعل، گفتار، اشاره یا نوشتار دلالت دارد که بتواند به نحوی موجب سبک کردن یا خوار و خفیف کردن یا ضعیت کردن مخاطب توهین، در نظر افراد متعارف و معمولی جامعه شود. جرم توهین از اقسامی برخوردار است. توهین ساده عبارت از توهین و اهانتی است که علم رغم دارابودن وصف مجرمانه، از هیچ کیفیت مشدده ای برخوردار نیست.

^{_{تعریف و مجازات توهین ساده}}

1- این جرم در ماده 608 قانون تعزیرات (1375) پیش بینی شده است؛ این ماده مقرر می دارد: توهین به افراد از قبیل فحاشی و استعمال الفاظ رکیک چنانچه موجب حد قذف نباشد، به مجازات شلاق تا 74 ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود. 

2- این جرم در زمره جرائم قابل گذشت است که با شکایت شاکی خصوصی آغاز و با گذشت وی در هر مرحله متوقف می شود.

3- رفتار فیزیکی در جرم توهین می تواند به شکل گفتار، کردار، نوشتار و حتی انتشارات مختلف دست و چشم و نظایر آنها باشد .اگر چه طبق قانون، فحاشی و استعمال الفاظ رکیک نمونه بارز توهین است اما این مصادیق تفصیلی هستند، بنابراین آب دهان بر روی یگری ریختن، هل دادن تحقیرآمیز دیگری یا برداشتن خشونت آمیز کلاه یا عمامه یا روسری از شخص محترمی و پرت کردن آن روی زمین به جهت آنکه عرفاً باعث تحقیر و تخفیف شخص می شود، میتواند توهین کیفری محسوب شود نکته اینجاست که برای کیفری محسوب شدن توهین، حتما باید فعل مثبتی از مرتکب سر زند.

بنابراین حتی اگر ترک فعل به قصد تحقیر شخص دیگر انجام شود، جرم توهین محقق نمی شود حتی توهین های متعدد مثل توهین به مقامات دولتی یا توهین به مقدسات یا توهین به رهبری نیز تنها با فعل مثبت رخ می دهد.

4- شرایط و اوضاع واحوال لازم برای تحقق جرم توهین:
1-4 موهن بودن رفتار: تشخیص موهن بودن رفتار با عرف است که در این خصوص عواملی مثل زمان و مکان و طبقه اجتماعی و شخصیت مخاطب و موقعیت خاصی که رفتار مورد نظر در آن ارتکاب یافته است، در نظر گرفته می شود، در هر حال صرف خشنونت در کلام توهین محسوب نمی شود. عرف باید رفتار را توهین آمیز تلقی کند و صرف خلاف ادب تلقی کردن کفایت نمی کند.

2-4 وجود مخاطب معین: توهین به خود جرم نیست، همچنین توهین به یک گروه کلی بدون تعیین مصادیق نیز جرم محسوب نمی شود البته اگر مخاطب توهین تعداد افراد گروهی باشد که کم و قابل تشخیص هستند به طوری که توهین را بتوان متوجه تک تک آنها دانست، توهین کیفری تحقق می یابد؛ مثل توهین به همه دانش آموزان یک کلاس خاص یا توهین به همه اعضای هیئت مدیره یک شرکت بازرگانی.

3-4 شخص حقیقی بودن مخاطب: توهین به اشخاص حقوقی مشمول ماده 608 قانون تعزیرات نمی گردد؛ زیرا در این ماده از کلمه «افراد» استفاده شده است که دلالت بر شخص حقیقی دارد. بنابراین نمی توان کسی را به ارتکاب توهین علیه دولت یا اداره دولتی یا شرکت خصوصی، شهرداری نیروی مسلح قوه قضائیه و غیره محکوم کرد.

4-4 زنده بودن مخاطب: واژه افراد در ماده 608 دلالت بر زنده بودن مخاطب توهین دارد؛ زیرا توهین به مردگان درصورتی توهین محسوب می شود که عرفاً توهین به بازماندگان تلقی شود.

^{_{توهین به فوت شدگان :}}

نکته 1: گاهی توهین به فوت شدگان به طور خاص جرم انگاری شده است مثل توهین به امام خمینی(ره) هر کس به حضرت امام خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی رضوان ا... علیه و مقام معظم رهبری به نحوی از انحاء اهانت نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.

نکته 2: اهانت به مردگان به شکل جنایت بر حسب قانون مجازات اسلامی مشمول پرداخت دیه خواهد بود.

نکته 3: همچنین نبش قبر بر اساس ماده 634 قانون تعزیرات جرم محسوب می شود:

ماده 634 قانون تعزیرات: هر کس بدون مجوز مشروع نبش قبر نماید به مجازات حبس از سه ماه و یک روز تا یک سال محکوم می‌شود و هر گاه جرم دیگری نیز با نبش قبر مرتکب شده باشد به مجازات آن جرم هم محکوم خواهد شد.

5-4 حضوری یا علنی بودن توهین:

نکته 1: جز در موارد خاص قانونی مثل توهین به رئیس یا نماینده سیاسی کشور خارجی در ایران موضوع ماده 517 قانون تعزیرات، علنی بودن توهین شرط تحقق توهین نیست. لذا توهین در یک مکان خصوصی و بدون حضور شاهد هم قابل تحقق است.

نکته 2: حضور مخاطب توهین هم شرط تحقق نیست. ممکن است در میان دیگران به شخصی که در جمع حاضر نیست، توهین کند.

نکته 3: وجود یکی از دو شرط حضوری یا علنی بودن توهین برای تحقق آن لازم و کافی است.

نکته 4: منظور از حضوری بودن لزوماً حضور فیزیکی نیست لذا صرف ارتکاب توهین از طریق تلفن یا ارتباط اینترنتی یا پیام کوتاه کافی است.

نکته 5: منظور از علنی بودن، صرف حضور شاهد در محل نیست، بلکه ارتکاب توهین در محل معد برای حضور شاهد (مثل خیابان یا کوچه) هم علنی محسوب می شود حتی اگر در آن لحظه شاهد نباشد.

6-4 توهین باید صریح باشد: الفاظ یا حرکات مرتکب باید صراحت بر توهین داشته باشد و به اصطلاح تفسیربردار نباشد. در صورت عدم صراحت، مرتکب به جرم توهین محکوم نخواهد شد.

7-4 عدم لزوم ابتدایی بودن توهین: به این معنا اگر کسی در پاسخ به توهین دیگری مرتکب توهین شود وصف مجرمانه توهین از وی سلب نمی شود؛ در واقع لازم نیست حتما توهین ابتدائا از ناحیه شخصی صورت گیرد، بلکه پاسخ به توهین هم اگر واجد شرایط توهین باشد، توهین محسوب می شود. فقط شخصی که در پاسخ به توهین طرف، مرتکب توهین شده است، ممکن است از کیفیات مخففه برخوردار شود.

نکته: تنها در خصوص قذف، در قانون مجازات، قذف متقابل افراد به هم از موجبات سقوط حد است لیکن مجازات تعزیری سر جای خود است.

بند ث ماده 261 قانون مجازات در این خصوص مقرر می دارد: هرگاه دو نفر یکدیگر را قذف نمایند، خواه قذف آنها همانند خواه مختلف باشد حد قذف ساقط و هر یک به سی ویک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش محکوم خواهند شد.

5- نتیجه حاصله (مطلق بودن جرم توهین): جرم توهین یک جرم مطلق است و مقید به نتیجه نیست، لذا حتی اگر مخاطب توهین از شخصیت والایی برخوردار باشد و عملاً از توهین متأثر نشود، باز جرم توهین به صرف موهن بودن رفتار مرتکب، از نظر عرف به ارتکاب یافته تلقی می شود.

6- سوءنیت در جرم توهین: تحقق جرم توهین مستلزم عمدی بودن آن است یعنی مرتکب باید عمد در ارتکاب رفتار موهن نسبت به دیگری داشته باشد. بنابراین اولاً مرتکب نباید در حالت خواب، بیهوشی، هیپنوتیزم، مستی و نظایر آنها باشد. دوماً باید به موهن بودن رفتار خود آگاه باشد نه آنکه به دلایلی مثل تفاوت فرهنگی یا زبانی مثل معنی برخی اشارات دست در برخی زبان ها و فرهنگ ها، نسبت به موهن بودن رفتار خود جاهل باشد.

نکته: انگیزه شرافتمندانه موجب زوال وصف کیفری جرم توهین نمی شود. مثلا کسی به انگیزه خنداندن شخص افسرده به وی توهین کند.

^{_{نمونه شکواییه توهین و فحاشی}}

شاکی : شقایق .....  نام پدر : حسین  شغل : پرستار  محل اقامت : تهران.میدان صادقیه ....... .

وکیل : مسعود محمدی  وکیل پایه یک دادگستری  به نشانی : تهران.میدان فاطمی.میدان گلها ..... .

مشتکی عنه : محمود ...... نام پدر : علیرضا    شغل : آزاد   محل اقامت : تهران.شهرک غرب ....... .

موضوع شکایت : 

1- توهین

2- فحاشی (الفاظ رکیک)

3- تهمت

محل وقوع جرم : تهران.میدان صادقیه ...... .

_{^{شرح شکواییه توهین و فحاشی}} 

با سلام و تحیت

احتراماً به استحضار می رساند مشتکی عنه، همسر سابق موکی می باشد که متاسفانه ایشان پس از جدایی بر کرات از طریق پیامک با توهین و فحاشی و وارد نمودن تهمت های ناروا موجب سلب آسایش موکل شده است.لذا با توجه به اینکه اعمال ایشان مصداق جرم و مستوجب مجازات می باشد، رسیدگی، تعقیب و تحقیق جرایم ارتکابی مورد استدعا است.

با تشکر  و تجدید احترام

• مشاوره و اخذ راهنمایی از وکیل متخصص دعاوی کیفری و ارتباط با ما 
• مطالعه و مشاهده نمونه شکواییه جرم تهدید و توهین و فحاشی 
• مشاهده و رویت آدرس جدید دادسراهای شهر تهران 

_{^{مطالب مرتبط با توهین و فحاشی :}}

1- نمونه شکوائیه و رای کیفری تهدید،توهین و افتراء

2- آدرس دادسراهای شهر تهران(نشانی جدید)

3- مراحل رسیدگی به پرونده های کیفری در دادسرا و دادگاه

4- شکایت مزاحمت و افترا، رای دادگاه