اماره فراش در حقوق مدنی ایران
اماره یا قاعده به نوعی به دلیل گفته میشود که مبتنی بر ظن و گمان قریب به یقین است. با این توضیح که به طور کلی سه نوع دلیل در استنباط و کشف واقع وجود دارد. اصل که مبتنی بر شک است و دلیل توسل به آن رفع حیرانی و فصل خصومت است. اماره که مبتنی بر ظن و گمان است و منطقا از اصل به یقین نزدیکتر است و در نهایت دلیل قطعی و یقینی که مبتنی بر قطع. فقها و اصولیین با توسل به این طرق به استنباط احکام دست زده اند. از جمله امارات میتواند به این موارد اشاره کرد : اماره تصرف، اماره مالکیت، اماره سوق مسلمین و اماره فراش. در ادامه تلاش میشود به طور مختصر یکی از اماره های مهم که در ماده 1158 قانون مدنی به آن اشاره شده پرداخته شود.
امتیاز:
اماره و قاعده فراش (ماده 1158 قانون مدنی)
اماره فراش به این مساله اشاره دارد: فرزندی که از زن شوهر دار متولد شده است، از آن شوهر است.
به عبارت دیگر فرزندی که در نتیجه یک رابطه مشروع و قانونی به وجود می آید، یقینا متعلق به شوهر است.
نقش این قاعده زمانی بیشتر به چشم می خورد که شکی حاصل می شود مبنی بر اینکه زن از همبستری با شوهری غیرشرعی صاحب فرزند شده و این فرزند متعلق به همسر شرعی او نمی شود.
در صورت بروز این شک می توان به این قاعده استناد کرد و طفل متولد شده را منتسب به همسر شرعی زن دانست.
پیوند زناشویی پیوندی مورد احترام است. بنابر این این شک نباید خدشه ای در آن وارد سازد و اماره فراش به عنوان یک اماره قانونی معتبر مانع از خدشه به رابطه زوجیت می شود.
از طریق اماره فراش می توان رابطه نسبی را نیز اثبات کرد و کسی که در اثبات نسب به اماره فراش استناد می کند نیازی به اثبات وقوع نزدیکی ندارد، چرا که وجود نکاح، قرینه بر وقوع نزدیکی است و با اثبات رابطه زوجیت مفروض می شود مگر آنکه خلاف آن ثابت شود
لازم به ذکر است اماره فراش در صورتی معتبر است که ناشی از نزدیکی بعد از نکاح باشد. زیرا اماره فراش در روابط نامشروع اعتبار ندارد.
قانونگذار نیز در ماده 1158 قانون مدنی به اماره فراش پرداخته و مقرر می دارد: " طفل متولد در زمان زوجیت ملحق به شوهر است مشروط بر اینکه از تاریخ نزدیکی تا زمان تولد کمتر از شش ماه و بیشتر از نه ماه نگذشته باشد."