تفاوت چک کیفری با چک حقوقی

_{^{ویژگی های چک کیفری}}

1- برای شکایت کیفری چک باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ مندرج در چک به بانک مراجعه شود(چک برگشت بخورد) در غیر اینصورت دارنده حق شکایت کیفری ندارد.

2- از دیگر شرایط شکایت کیفری چک این است که دارنده باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ برگشت چک، شکایت خود را شروع کند و شکوائیه خود را ثبت نماید در غیر این صورت امکان شکایت کیفری وجود ندارد و فقط میتواند دادخواست حقوقی وجه چک بدهند.

3- مرجع کیفری صالح (دادسرا و دادگاه کیفری) برای رسیدگی به شکایت چک بلامحل،دادسرا و دادگاه محل وقوع جرم است و محل وقوع جرم همان بانکی است که چک در آن برگشت خورده.

4- در مورد چکهای که محل اقامت صادرکننده شهر دیگری است قاعده مندرج در بند قبل صادق است و بعد از شکایت باید به دادگاه محلی که چک برگشت خورده مراجعه نمائید.

5- در دعوای مطالبه وجه چک دارند در واقع مجازات صادرکننده را میخواهد و وجه چک خود را از دادگاه نخواسته.در بسیاری از مواقع صادرکننده از ترس مجازات حتی قبل از صدور رای دادگاه اقدام به پرداخت چک مینماید.

6- شکایت کیفری چک همیشه لزوما راه حل مناسبی نیست چرا که در بسیاری از مواقع چک وجه کیفری ندارد یا به تعبیر عامیانه چک کیفری نیست.

7- مواردی که جنبه کیفری ندارد :

الف - مهلت شش ماهه شکایت چک کیفری رعایت نشود.(بند 1و 2 این مقاله)

ب - زمانی که چک وعده دار باشد یعنی تاریخ صدور چک قبل از تاریخ پرداخت آن باشد.

ج - چک بدون تاریخ.این چکها بی اعتبار نیستند و خود صادرکننده میتواند چک را تاریخ بزند ولی امکان شکایت کیفری ندارد و فقط میتواند دادخواست حقوقی بده یا از اداره اجرای ثبت درخواست صدور اجرائیه بنماید.

د - چک تضمین.یعنی چکی که مقصود صادرکننده، پرداخت آن نبوده و انجام تعهد یا پرداخت وجه دیگری را ضمانت نموده است.

ح - چک سفید امضاء با این توضیح که در صورتیکه چک فقط امضاء داشته باشد و مبلغ و تاریخ و دارنده و ذینفع در آن نوشته نشده باشد وجه کیفری ندارد. هرچند که در مورد اعتبار این چکها تردید وجود دارد.

ط - چک مشروط یا چکی که پرداخت آن منوط به تعهد شرطی شده باشد مثل چکی که در یک معامله به فروشنده داده شده باشه و پرداخت آن منوط به انجام کاری از سوی فروشنده گردیده است.

8- در صورتیکه صادرکننده چک از حسابی که به درخواست خود صادرکننده یا به دلایل قانونی دیگر مسدود باشد چکی صادر نماید و صادرکننده مطلعه از مسدود بودن حساب باشد در این فرض حداکثر مجازات برای صادرکننده در نظر گرفته میشود.

9- مجازات صدور چک بلامحل حسب مورد از شش ماه تا دو سال است (ماده 7 قانون صدور چک).

_{^{شکوائیه چک بلامحل}}

شاکی: (نام و نشانی کسی که چک را برگشت زده)

متهم: (نام و نشانی کسی که چک را صادر کرده)

محل وقوع جرم: (بانکی که چک در آن برگشت خورده باشد)

زمان وقوع جرم: (تاریخی که دارنده به بانک مراجعه کرده و چک را برگشت زده)

دلایل:

1- تصویر مصدق چک

2- تصویر مصدق گواهی عدم پرداخت (برگشت چک)

3- تصویر کارت ملی شاکی

وکیل: مسعود محمدی وکیل پایه یک دادگستری

_{^{متن شکواییه مطالبه وجه چک}}

دادستان محترم عمومی و انقلاب شهر ..........

با سلام و تقدیم احترام

به استحضار عالی می رسانم موکل (دارنده چک پیوست) در تاریخ .......... چک شماره .............. را از اقای .......... دریافت نموده و در تاریخ مندرج در چک جهت وصول آن به بانک مراجعه نموده و به جهت کسر موجودی چک مذکور با عدم پرداخت مواجه شده است. با عنایت به حال بودن چک و وجود شرایط لازم جهت شکایت کیفری چک مستدعی است اقدام لازم در خصوص تعقیب و تحقیق جرم ارتکابی صورت گرفته و متهم به مجازات قانونی مقرر محکوم گردد.

باتشکر و تجدیداحترام

_{^{رای شکایت کیفری چک (بدوی)}}

تاریخ رسیدگی : 88/4/30 

کلاسه پرونده: ..................

شماره دادنامه: ..................... 

مرجع رسیدگی: شعبه 1009 دادگاه عمومی جزایی تهران          

شاکی: آقای............ با وکالت ..................... به نشانی ..................

متهم: آقای............ به نشانی .................

_{^{اتهام: صدور چک بلامحل}}

گردشکار: شاکی شکایتی علیه متهم بالا تقدیم داشته که پس از ارجاع به این شعبه و ثبت به کلاسه فوق و جری تشریفات قانونی در وقت مقرر / فوق العاده دادگاه به تصدی امضاء کننده زیر تشکیل است و با توجه به محتویات پرونده ختم رسیدگی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید.

_{^{متن رای دادگاه شکایت چک}}

در خصوص اتهام آقای ........ فرزند ....... دایر بر صدور 2 فقره چک بلامحل به شماره ...... و ..... عهده بانک مسکن جمعا به مبلغ 60,000,000 ریال با توجه به شکایت شاکی صدور گواهی عدم پرداخت از سوی بانک محال علیه کیفرخواست صادره از دادسرای تهران توجه اتهام به متهم موصوف محرز و چک موصوف شرایط شکایت کیفری را داشته و لذا به استناد بند ج ماده 7 قانون اصلاح موادی از قانون چک مصوب 1382/6/2 نامبرده را به تحمل 18 ماه حبس تعزیری و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم می نماید . رای صادره غیابی و ظرف ده روز پس از ابلاغ واقعی قابل واخواهی در این دادگاه و سپس ظرف 20 روز قابل تجدیدنظرخواهی در دادگاه محترم تجدیدنظر استان تهران می باشد.

دادرس شعبه 1009 دادگاه عمومی جزایی تهران

_{^{رای شکایت کیفری چک (تجدیدنظر)}}

تاریخ : 89/2/4              

شماره دادنامه : .....                   

کلاسه پرونده : ........

مرجع رسیدگی : شعبه 31 دادگاه تجدیدنظر استان تهران

هیات قضات رسیدگی کننده: .............

تجدیدنظرخواه : آقای ....... با وکالت ........ به نشانی ........ .

تجدیدنظرخوانده : آقای ........ با وکالت ....... به نشانی ......... .

گردشکار: دادگاه با بررسی اوراق و محتویات پرونده ختم دادرسی را اعلام و به شرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید.

_{^{متن رای دادگاه شکایت کیفری چک :}}

در خصوص تجدیدنظرخواهی اقای ....... با وکالت ....... نسبت به رای ....... – 88/9/3 در تایید رای غیابی /شماره ....... – 88/4/30 از شعبه 1009 دادگاه عمومی تهران اصدار یافته و به موجب آن تجدیدنظرخواه به اتهام اصدار چک های بلامحل به شماره ..... – 87/12/28 به مبلغ 30,000,000 ریال و شماره ...... – 88/1/31 به مبلغ 30,000,000 ریال به تحمل 18 ماه (هجده ماه حبس تعزیری) و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت دو سال محکوم شده است. با توجه به محتویات پرونده ملاحظه می گردد وکیل محترم تجدیدنظرخواه طبق نامه شماره ...... – 89/1/16 به ثبت شماره ...... – 89/1/21 لاشه چک شماره ..... – 87/12/28 را ارائه کرده اند وفق ماده 17 قانون چک وجود چک دردست صادرکننده دلیل پرداخت وجه آن و انصراف شاکی از شکایت است. لذا تجدیدنظرخواهی در مورد چک اعلامی وارد تشخیص و رای معترض عنه در آن قسمت به استناد شق یک از بند ب ماده 257 قانون آیین دادرسی کیفری نقض و قرار موقوفی تعقیب تجدیدنظرخواه از بزه انتسابی در مورد چک شماره ...... – 87/12/28 صادر و اعلام می گردد ولیکن در خصوص محکومیت تجدیدنظرخواه در مورد چک شماره ...... – 88/1/31 در این مرحله از رسیدگی از ناحیه تجدیدنظرخواه ایراد و اعتراض موثری که بتواند موجبات نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته را فراهم نماید ارائه و عنوان نگردیده است و تجدیدنظرخواهی با هیچ یک از شقوق مندرج در ماده 240 قانون آیین دادرسی کیفری منطبق نمی باشد ولیکن مبلغ چک سی میلیون ریال می باشد و جرم معنون با بند ب ماده 7 قانون چک تطبیق می کند با حذف دو سال محرومیت از داشتن دسته چک و حذف نه ماه حبس تعزیری از هجده ماه نسبت به دادنامه معترض عنه و اینکه تجدیدنظرخواه فاقد سابقه کیفری است و استحقاق تخفیف مجازات را دارد. دادگاه به استناد تبصره 2 ماده 22 قانون اصلاح تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب نه ماه حبس وی را به پرداخت مبلغ چهار میلیون ریال جزای نقدی به نفع دولت تخفیف داده و ضمن رد تجدیدنظرخواهی به عمل آمده و با اصلاح و تخفیف مرقوم به استناد ماده 250 و لحاظ بند الف ماده 257 قانون آیین دادرسی کیفری رای معترض عنه را تاید و استوار می نماید. رای صادره قطعی است.

رئیس شعبه 31 دادگاه تجدیدنظر استان تهران